Genootschapsverzamelingen
Een raadselachtige prent van Baarland van de Provincie Zeeland.
Ad Beenhakker
is oud-hoofd van het
B n r* i n Bureau Natuur en Landschap
Enige tijd geleden stuurde kunsthandelaar
Theo Laurentius, die zich inmiddels in het
huis 's-Hertogenbosch aan de Vlasmarkt in
Middelburg heeft gevestigd, mij een fotokopie
van een pas door hem aangekochte prent,
waarop blijkens het Italiaanse onderschrift
'Oudheden bij Baarland, een beroemd dorp op
Zuid-Beveland in het Graafschap Zeeland'
zouden zijn afgebeeld. Hij vroeg mij of ik de
prent kende en of ik hem aan nadere gegevens
zou kunnen helpen. Mijn eerste reactie was:
'Ik heb die prent eerder gezien, maar waar?'
Vooralsnog lieten mijn geheugen en mijn
documentatie mij in de steek. Hier volgt een
verslag van mijn speurtocht naar een
raadselachtige prent.
Op zoek naar de herkomst
Het enige aanknopingspunt dat de prent zelf
bood, was het feit dat hij blijkens het opschrift
was uitgegeven door Marco Sadeler, die actief
was in de periode 1600-1625. Laurentius had
de prent echter niet terug kunnen vinden in
Hollsteins catalogus van Nederlandse en Vlaamse
etsen, gravures en houtsneden.' Zelf had ik
een vage notie dat de prent afkomstig was uit
een boek, dat overigens niets met Zeeland
te maken had, maar ik kon mij niet herinneren
waarover het ging.
Ik belde Jan de Ruiter, de historicus van de
gemeente Borsele, om hem advies te vragen.
Toen ik de prent had beschreven, was zijn
onmiddellijke reactie: 'lk weet watje bedoelt.
Die prent komt uit een boek dat niets met
Zeeland te maken heeft, maar ik heb er wel
aantekeningen over.' Binnen enkele dagen kon
hij mij op het juiste spoor zetten.
De prent bleek al gesignaleerd te zijn door S. de
Wind in een artikel in de Zeeuwsche Volks-
Almanak\m 1837.2 Hij vertelt daarin dat
A. van der Willigen in een verslag van een reis
naar Rome beschrijft hoe hij in een prentwerk
met afbeeldingen van oudheden van Rome
een gravure van antieke resten bij Baarland
had aangetroffen.3 De Wind achtte deze prent
zo merkwaardig, dat hij een lithografische
afbeelding ervan bij zijn artikel heeft gevoegd.
In het exemplaar van de Zeeuwsche Volks-
Almanak in de Zeeuwse Bibliotheek ontbreekt
deze afbeelding, maar zij is wel aanwezig in de
Zelandia IllustrataHet zou mij niet verbazen
als het hier om het exemplaar gaat dat uit het
boekje in de Zeeuwse Bibliotheek is verwijderd!
De Wind vermeldt voorts dat een exemplaar van het
door Van der Willigen gesignaleerde prentwerk
aanwezig is (in 1837 dus) in de bibliotheek van
het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.
Dit blijkt nog altijd het geval te zijn en wel
in de kluis van de Zeeuwse Bibliotheek onder
nummer 1113 C 1.
30
Genootschapsverzamelingen