Genootschapsverzamelingen haar brieven, haar muts, haar portretten Genootschap. Pptrnnella MnerK" G.G. Trimpe Burger-Mekking i v.uuiiv.iia IVIUV.IU. js neeriondica en onder mcer conscrvotor Ruilabonnementen von het Zeeuws Een prachtige slaapmuts, tentoongesteld in het Zeeuws Archief, was de aanleiding voor het schrijven van dit artikeltje. De muts werd gebreid door Petronella Moens en is eigendom van het Zeeuws Genootschap. In de genoot schapsverzamelingen bevinden zich bovendien vier afbeeldingen en een aantal brieven van de bekende schrijfster. Door en over Petronella Moens is veel geschreven. Het is dan ook niet de bedoeling haar leven en werk hier uitgebreid te behandelen. Na een algemene inleiding wordt hoofdzakelijk ingegaan op de zaken uit de genootschapsverzamelingen die nog geen of weinig aandacht hebben gekregen.' De levensloop van Petronella Moens Pieternella Moens werd 16 november 1762 geboren in Kubaard in Friesland als dochter van dominee Petrus Moens en Vrouwe Maria Lyklama a Nijholt. Haar oudste oom, Adriaan Moens, bekleedde achtereenvolgens een hoge positie in Colombo, Malabar en Nederlands-lndië. Hij was in 1778 de oprichter van het Bataviaasch Genootschap van Kunsten en Wetenschappen en correspondeerde in die hoedanigheid veel met het Zeeuws Genootschap. Ook zorgde deze oom ervoor dat Petronella vanaf haar jeugd voor haar levensonderhoud jaarlijks driehonderd gulden van het Rijk ontving. Figuur 1. Een ongedateerd jeugdportret van Petronella Moens. ZA, KZGW, Zei. 111. IV-651. Petrus Moens werd in 1764 beroepen als predikant te Aardenburg in Zeeuws-Vlaanderen en bleef daar tot zijn overlijden in 1803. Toen Petronella vier jaar was, stierf haar moeder in het kraam bed na de geboorte van haar derde dochter. In datzelfde jaar kreeg de kleine Petronella roodvonk en pokken. Ze genas, maar verloor voor een groot deel haar gezichtsvermogen. Haar vader leerde haar zo goed mogelijk schrijven door de letters met zijn vinger op haar hand te tekenen, waarna Petronella ze met spelden op een kussen naprikte. Meestal wordt zij afge schilderd als de blinde dichteres, maar volgens grafologen en oogartsen moet zij minstens licht en donker hebben kunnen onderscheiden en is het waarschijnlijk dat wij haar nu zeer slecht ziend zouden noemen. In 1789 vertrok Petronella naar Bergen op Zoom, waar ze nauw samenwerkte met haar harts vriendin Adriana van Overstraten, een dochter van notaris Van Overstraten. Waarschijnlijk ontmoetten de meisjes elkaar bij een literair genootschap, waar ze beiden van jongsaf in geïnteresseerd waren. Samen gaven zij een dichtstuk uit, Esther, dat bekroond werd met een gouden medaille van de Portugese Synagoge in Amsterdam. Ook leerde ze daar de patriottische predikant Bernardus Bosch kennen, die grote invloed op haar gehad moet hebben. Na de periode in Bergen op Zoom keerde Petronella Genootschapsverzamelingen 61

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2002 | | pagina 23