signatuur. De aquarellen, waarin de invloed
van het impressionisme waarneembaar is, gelden
in veler ogen als het beste deel van haar werk.
We kennen van haar hand stillevens (veel
bloemstukken), landschappen, stads- en haven
gezichten, enkele interieurs en een aantal
portretten van familieleden en kennissen.
In de keuze van wat zij maakte, was Claire
volkomen vrij, aangezien zij door haar afkomst
betrekkelijk welgesteld was en niet om den
brode hoefde te werken.
Claire Bonebakker was een extraverte en opvallende
persoonlijkheid ('Als Claire binnenkwam,
kwamen er tien vrouwen binnen'), gul en
genereus, zeer stijlvol, maar ook impulsief en
een tikkeltje naïef. Haar veelvuldige verhuizingen,
het intense gezelschapsleven dat zij leidde en
haar veelbewogen liefdesleven getuigen daar op
opmerkelijke manier van.
lte Rümke heeft een zeer lezenswaard en boeiend
portret geschreven van de markante vrouw
die (haar tante) Claire Bonebakker was. Zij gaat
weliswaar in op haar schildersloopbaan,
maar heeft geen kunsthistorische studie willen
schrijven, zoals in het 'Woord vooraf wordt
opgemerkt. De hoofdtitel, Zonder kleur kan ik
niet leven, is een aanhaling van Claires eigen
woorden en is heel goed gekozen. De meest in
het oog springende eigenschap van Claires
werk is het wonderlijk mooie kleurgebruik,
een kenmerk dat ook tot uiting kwam in haar
persoonlijk leven (de inrichting van haar huis en
tuin, haar kleding enzovoort). Ze gaf ook kleur
aan het bestaan van de mensen die zij kende en
ontleende daar op haar beurt vreugde aan -
daarzonder was zij echter somber, zoals Rümke
schrijft.
De keuze van Rümke om zich te beperken tot een
biografie en de kunsthistorische aspecten van
haar onderwerp buiten beschouwing te laten,
is goed verdedigbaar. Het is zelfs de vraag, of het
werk van Claire Bonebakker een uitvoerige
kunsthistorische behandeling verdient.
De schilderes was zeker begaafd, bezat een
voortreffelijke techniek en een heel goed
ontwikkeld kleurgevoel. Haar werk spreekt dan
ook direct aan. Het lijkt echter diepgang te
missen. Een visie op de werkelijkheid, waardoor
die wordt geïnterpreteerd en ongevormd door de
kunstenaar, lijkt te ontbreken, al zijn er wel,
zoals eerder opgemerkt, invloeden van het
expressionisme en het impressionisme aan te
wijzen. Het gemis aan verdieping, waardoor het
werk, ook al is het aantrekkelijk, niet écht boeit
of tot reflectie stemt, vormt ook de rode draad
in de contemporaine kritiek op haar werk
(zie blz. 51), die vrij uitvoerig wordt geciteerd.
Doordat Rümke zich van een eigen oordeel
onthoudt (ze beperkt zich tot een typering van
de kunstenares op blz. 53-57), overheerst het
oordeel van de critici, dat niet gerelativeerd of
genuanceerd wordt. Dat is een nadeel van
de eenzijdige, biografische benadering die is
gekozen.
Dit deel van de Zeeuwse katernen bevat een groot
aantal afbeeldingen van het werk van Claire
Bonebakker, die prachtig van kleurweergave zijn
(het coloriet lijkt ook betrouwbaar, voor zover
men dat kan beoordelen als men de originelen
niet kent) en ruim van formaat. Ze lijken gekozen
te zijn om een representatief beeld te geven van
de onderwerpskeuze, de stijlen en de technieken
die Claire Bonebakker gedurende haar loopbaan
gebruikte. Een deel van de illustraties (waaronder
ook foto's) is gekozen omdat daarover in
de tekst wordt gesproken, en deze staan over
het algemeen ook zo dicht mogelijk bij
de desbetreffende passage (zie bijvoorbeeld
blz. 27, 32-33, 55, 56-57, 62-63). Voor het
overige is niet geheel duidelijk, hoe de selectie
tot stand gekomen is; een verantwoording
daarvan ontbreekt. Jammer is het dat nergens
in de tekst, waar het werk uiteraard dikwijls
genoemd wordt, naar de illustraties wordt
verwezen. Er wordt bijvoorbeeld niet op
bijzonderheden gewezen. Kennelijk is de auteur
niet betrokken geweest bij de keuze van het
beeldmateriaal. De suggestie, op blz. 65,
112
Boekbesprekingen
