Die voorvallen vertellen ze niet alleen aan mij,
maar ook aan hun kinderen en kleinkinderen.
Zo blijft de wrok tussen bevolkingsgroepen
generaties lang in stand.
De historicus kan ervoor zorgen dat zaken die nooit
zijn 'uitgepraat' alsnog aan de orde worden
gesteld. Zodat de samenleving met het eigen
verleden 'in het reine' kan komen en het
collectieve geheugen eensluidend kan gaan
klinken. Daarvoor dient historisch materiaal te
worden aangedragen, waarbij in elk geval
de verhalen over enerzijds vernedering horen en
aan de andere kant ook het verhaal van de leden
van de toenmalige elite.
Die jij in Landarbeiders niet hebt genoteerd...
Nee, dat paste niet in de opzet van dat boek.
En nu ben ik daarvoor de aangewezen persoon
niet meer. Ik ben teveel partij in de ogen van
veel boeren. Het zou te moeilijk zijn om ze
onbevangen hun herinneringen aan mij te laten
vertellen. Ik hoop dat een ander dat eens doet.
Heb je nog meer hartenkreten over de Zeeuwse
geschiedschrijving?
Ja, één. Weetje hoe je ook 'geschiedenis kunt
schrijven'? Door vandaag de dag als historicus
deel te nemen aan het maatschappelijk debat.
Ik zou wensen dat er zoiets als een Zeeuws
historisch platform kwam, dat af en toe zijn
stem verheft en met historische argumenten
actuele zaken becommentarieert. Want waar was
bijvoorbeeld de stem van de historici toen de
bietenhaventjes een voor een werden gedempt,
wie hoorde hun protest toen de ene na de andere
ruilverkaveling het oude landschap platwalste?
Het waren anderen die in De Poel een
heggenreservaat wisten te behouden. En nog
steeds heerst er onder historici een oorverdovend
stilzwijgen als er omstreden zaken aan de
orde komen. Zaken als ontpoldering of de
zogenaamde 'nieuwe natuur' die het oude
cultuurlandschap van zijn historische herinne
ringen berooft. De Zeeuwse historici zijn geen
partij in het maatschappelijk debat. En zo
overheerst het beeld van Zeeland als een gewest
waar de economen de dienst uitmaken, zonder
dat de historici hen af en toe voor de voeten
lopen en 'Ho!' roepen in naam van het Zeeuwse
verleden. Ach, wat zullen ze zich druk maken
over het heden? Eiever tooien ze zich met de zelf
aangemeten oogkleppen die op het (verre)
verleden zijn gericht en keuvelen risicoloos verder
over zaken die er vandaag de dag absoluut niet
meer toe doen.
Is dit niet een beetje ongenuanceerd gezegd?
Als je het genuanceerd zegt, weetje zeker dat er
niets gebeurt.
Noot van de redactie
Kees Slager is thans betrokken bij het oral history-
project 'Ooggetuigen van de twintigste eeuw',
een samenwerkingsverband van Omroep Zeeland, het
Zeeuws Archief, het Zeeuws Documentatiecentrum en een
aantal vrijwilligers, waarin op grote schaal oudere Zeeuwen
worden geïnterviewd over bepaalde gebeurtenissen en het
dagelijks leven in de twintigste eeuw. Hij gaf een eerste
aanzet daartoe tijdens de 13dc Historische Studiedag
van de Werkgroep Historie en Archeologie en de Stichting
Regionale Geschiedbeoefening Zeeland op 13 oktober
1999, in zijn toespraak 'Krentenbrood met krukels'.
Aangehaalde literatuur
Deursen, A. Th. van. Een dorp in de polder: Graft in de
zeventiende eeuw. Amsterdam 1994.
Ham, Gijs van der. Zeeland 1940-1945. Deel 2. Zwolle 1990.
Kort, Albert L. Geen cent te veel: armoede en armenzorg op
Zuid-Beveland, 1850-1940. Hilversum 2001.
Jong, L. de. Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede
Wereldoorlog. 13 dln. Den Haag/Leiden 1969-1988.
Kramer-Vreugdenhil, Jacoba. Eilandbewoners: bezetting en
inundatie in drie Walcherse dorpen. Waalre/Vlissingen
2001.
Nederlands Instituut voor Oorlogs Documentatie. Srebrenica,
een 'veilig'gebied: reconstructie, achtergronden,
gevolgen en analyses van de val van een Safe Area. 2002.
Presser, J. Ondergang: de vervolging en verdelging van het
Nederlandse jodendom 1940-1945. 2 dln. 's-Gravenhage
1965.
Priester, L.R. De Nederlandse houding ten aanzien van de
slavenhandel en slavernij, 1596-1863. S.I. 1986.
Priester, Peter R. Geschiedenis van de Zeeuwse landbouw circa
1600-1910. Houten 1998.
Rooijakkers, Gerard. Rituele Repertoires: volkscultuur in
oostelijk Noord-Brabant, 1559-1853. Nijmegen 1994.
Schipper, Paul de. Orisant: een verdronken eiland in de
Oosterschelde. Rotterdam 2000.
Slager, Kees. Landarbeiders: verhalen om te onthouden.
Nijmegen 1981.
Zwemer, Jan. Een zekel om geit-eten te snieën: de geschiedenis
van de landarbeiders op Walcheren 1900-1940.
Amstelveen 1985.
Zwemer, J.P. Zeeland 1945-1950. Vlissingen 2000.
Geschiedschrijving in Zeeland (3)
85
