leeiana n.a
Boekbesprekingen
Ite Rümke,
Zonder kleur kan ik niet leven; Claire
Bonebakker, schilderes, 1904-1979.
Zeeuwse katernen, deel 16. [Middelburg], 2002.
Prijs: 17,50.
De schilderes Claire Bonebakker was een van
de kunstenaars die zich in de twintigste eeuw
voor korte of langere tijd in Veere vestigden.
Tot hen behoorden onder anderen Lucie van
Dam van lsselt, Willem Vaarzon Morel sr.,
Jan Heijse, Anton Erkelens, Anneke van der Feer,
Dirk van Gelder, lna Rahusen en de bekende
kunstenaarsfamilie Góth, over wie de afgelopen
jaren het een en ander is gepubliceerd. Nadat in
de reeks Zeeuwse katernen al eerder in kort
bestek aandacht was geschonken aan een aantal
van deze 'Veeristen' (zie deel 3: Saskia Smit,
Paul van der Velde, Kunst boven water;
Een verkenning van de beeldende kunst in
Zeeland in de jaren veertig tot zestig
([Middelburg], 1988)) en er enkele jaren geleden
een deel werd uitgebracht dat speciaal aan
Jan Heyse was gewijd (zie deel 12: Francisca van
Vloten, In schoonheid verstild; De kunstenaar
Jan Heyse, 1882-1954 ([Middelburg], 1996)),
is er nu van de hand van NRC-Handelsblad-
journaliste lte Rümke een korte biografie over
een van de opmerkelijkste leden van deze Veerse
kunstenaarsgemeenschap verschenen.
Claire Bonebakker werd in 1904 in Soerabaja
(Nederlands-lndië) geboren, waar haar vader
bankier was. Ook haar (Nederlandse) moeder was
in de Indische archipel geboren. Haar moeder
was kunstzinnig aangelegd: ze had belangstelling
voor kunstgeschiedenis, schilderde en speelde
goed piano. In 1915 vertrok het gezin
Bonebakker naar Nederland, waar het in
Amsterdam ging wonen. De jonge Claire kreeg
een goede opvoeding en genoot uitstekende
scholing, zoals dat in die dagen in gegoede
kringen gebruikelijk was. Op het lyceum
werd haar tekentalent ontdekt. Claire kreeg haar
opleiding bij Ernst R. Dietze in Dresden,
waar zij van 1930 tot 1933 verbleef. Haar eerste
successen boekte zij in Parijs. Claire was al
vroeg een vrouw van de wereld: zij trouwde een
puissant rijke man, had veel contacten in Europa
en leefde het leven van de beau monde.
In 1939 streek zij, aangetrokken door de lichtval
en de luchten op Walcheren (toen een vondst,
nu bijna een cliché, zoals Rümke opmerkt),
in Veere neer. Daar nam zij al snel een vooraan
staande plaats in de gemeenschap in - la Grande
Duchesse de Walcheren, noemde een Fransman
haar - en haar huis werd een verzamelplaats voor
de Zeeuwse artistieke elite. Claire Bonebakker
was een opvallende verschijning in Veere,
een hartelijke en innemende vrouw die veel
gedaan kon krijgen ('Spreekt met Bonebakkertje
en 't komt altijd in orde', zei men volgens haar
in het stadje). Ze was zeer gemakkelijk in de
omgang, en op verlegenheid kon men haar nooit
betrappen. Haar Zeeuwse domicilie belette haar
niet tal van relaties met kunstenaars binnen
en buiten Nederland te onderhouden, en haar
biografie laat zich dan ook lezen als een
who is who van de artistieke kringen van die
dagen. In 1956 verliet Claire Veere, opgejaagd
door een stalkende minnaar wiens identiteit
ons onthouden wordt ('Nom zich ver weg in
Mexico te vestigen. In het plaatsje Taxco liet
zij boven op een berg een prachtig buiten
bouwen dat zij 'La Cumbre Sonada' noemde,
de Gedroomde Bergtop. Daar bleef zij schilderen
en haar vele vrienden en kennissen ontvangen,
al zag zij zich ook genoodzaakt haar
welgemeende gastvrijheid te gelde te maken.
Claire trouwde maar liefst vier keer, voor het
eerst in 1927, voor het laatst in 1955, en aan
deze indrukwekkende staat van dienst moeten
nog enkele kortstondige minnaars worden toe
gevoegd. Hoewel haar oude dag overschaduwd
werd door geldzorgen en gezondheidsproblemen,
bleef zij tot aan het eind een grande dame en
een charmante gastvrouw, actief in vita et
artibus. Haar laatste jaren waren, in de woorden
van Rümke, een aaneenschakeling van treurige
gebeurtenissen. In 1979 kwam het einde.
Claire Bonebakker schilderde met olieverf op doek
(veelal realistisch, soms op het expressionistische
af) en maakte voorts aquarellen, gouaches en
tekeningen in Oost-Indische inkt. Ook een aantal
schilderijen met gemengde techniek draagt haar
Boekbesprekingen
111
