kapelle is afgebeeld. Verschillende wijzigingen
op aanwinst 706 aangegeven, en niet bij aan
winst 707 uitgevoerd, zijn dat wel op de prent
uit de Cronyk.
In 1679 kocht Martinus Veth, gehuwd met Catharine
van Crommon, de ambachtsheerlijkheid West-
kapelle voor 1333: 6: 8 van de stad Middel
burg. Het terrein rondom het gemeentehuis,
gelegen aan de Zuidstraat, bestemde hij voor een
buitenplaats. Waarschijnlijk is de tuin aangelegd
voor het huis gebouwd werd. Op de voorstudies
is namelijk tussen de Zuidstraat en Groeneweg
een tuin met een paviljoentje in het midden
en aan de overzijde van de Groeneweg een bos
te zien, maar geen huis. In handschrift zijn op
aanwinst 706 enige tekens achter het stadhuis
geplaatst. Eventuele tekst die in de marge
geschreven was, is door het afsnijden van de
prent verloren gegaan. Op de gravure uit de
Cronyk is een huis achter het stadhuis weerge
geven. Smallegange schrijft: 'De tegenwoordige
Heer en besitter van dese Oude Stad en Hooge
Heerlijkheit van Westcappel is Martinus Veth, die,
seer machtig in Rijkdommen zijnde, aldaer, achter
het Stadhuis, een schoone kostelijke woning
heeft doen bouwen; waer in hij noch onlangs
de eere heeft gehad, van Sijne Doorluchtigste
Hoogheit den Prins van Oraenjen te mogen
ontfangen, en met een middachmael onthalen'.
Aangezien stadhouder Willem m op 27 juli 1688
te gast was bij Veth te Westkapelle zijn de
voorstudies hoogstwaarschijnlijk vervaardigd
voor 1688.
Overigens zijn deze twee aanwinsten niet de enige
voorstudies van gravures uit de Cronyk die zich
in de Zelandia IUustrata bevinden. Op een paar
staan ook correcties in handschrift aangegeven,
andere zijn drukproeven van vóór de letter.6
Er zal nog heel wat onderzoek gedaan moeten
worden voor met zekerheid iets over de ont
staansgeschiedenis van de gravures in de Cronyk
gezegd kan worden.
Noten
1 De volgende gravures zijn van de hand van I. Mulder en
gedateerd: de titelpagina 1696, een versierde hoofdletter
(pag. 1) 1683 en Steenhove (pag. 671, no. 1) 1685.
'Zeeland veredelt' is door Gerard Lairesse getekend
en door I. Mulder gegraveerd. Volgens P.J. Verkruijsse,
dé Smallegange-kenner, is Mulder de belangrijkste
medewerker wat betreft de gravures aan de Cronyk
geweest. P.J. Verkruijsse, MattheusSmallegange (1624-
1710) en zijn Cronyk van Zeeland, Schiedam 1977.
2 De vier opgenomen gravures van J. de Mei (pag. 74,
82 no. 1, 82 no. 2 en 84) waren al in 1650 verschenen
in Historia comitum Flandriae door Olivarius Vredius.
P. Stuart, Nehalennia: documenten in steen, Goes 2003.
3 De plattegrond van Goes (pag. 528) is gegraveerd door
C. de Bye. Volgens Unger zijn ook de plattegronden van
Domburg (pag. 630) en Oud Middelburg (pag. 410) van
C. de Bye.
4 De plattegrond van Middelburg (pag. 422) is in 1657 door
Cornelis Goliath getekend en in 1688 vermeerderd en
verbeterd door A. van Meyren.
5 P. van Eeghen, Het werk van Jan en Casper Luyken,
Amsterdam 1905. Van Eeghen schrijft aan Jan Luijken
toe: Reimerswaal (pag. 270), Het gezicht van de Oostpunt
te Middelburg (pag. 422, no. 4), de plattegrond van
Zierikzee (pag. 488, no. 1), Schellach (pag. 662),
Nieuwland (pag. 663, no. 1), Popkensburg (pag. 668),
Rijnsburg (pag. 672, no. 1) en Soetendale (pag. 672, no. 2).
6 Drukproeven van voor de letter aanwezig in de Zelandia
lllustrataOud Middelburg in 1400 (pag. 410, no. 2)
z.l. ll, 188; het stadhuis Middelburg (pag. 428) z.i. li, 385;
Oostkerk te Middelburg (pag. 428) z.l. II, 626; 's Lands
Zeemagazijn te Middelburg (pag. 429) z.l. II, 453; Veere
(pag. 568, no. 1) z.l. I, 352.
7 Voorstudies van gravures uit de Cronyk in de Zelandia
lllustrata: Gezicht op Middelburg, landzijde (pag. 422,
no. 3) z.l. li, 223 voor alle letters en opgeplakte verbetering
van stadhuis en Seispoort; Armschool te Middelburg
(pag. 448) z.l. ii, 668, voor de letter en met aanwijzingen
voor verbetering; Gezicht op Gapinge (pag. 660) z.l. n,
1302, met aanwijzingen van verbeteringen in handschrift;
Gezicht op Haamstede (pag. 682) z.l. II, 1769, ten dele
voor de letter en aanwijzingen voor verbeteringen in
handschrift; Oosterland (pag. 697) z.l. ll, 1841, voor de
letter, groter formaat en fout wapen.
32
Aanwinsten
