ïfco alle preparaten tot apfc
bieeianu u.4i
Een biljet bestaat uit één vel papier, van ongeveer
A4-formaat. Hierop is het stadswapen afgebeeld,
met daaronder de aankondiging van de loterij.
Hierna volgt de toedracht van de loterij en een
opsomming van de te winnen prijzen. De aan
kondiging eindigt met een lijst van lotverkopers.
Momenteel zijn er slechts twee van dergelijke
aankondigingen bekend; een voor een Delftse
loterij (1695) en een voor een Arnemuidense
loterij uit 1676 (zie fig. 3).38 De opbrengst van
deze laatste loterij was bestemd voor de reparatie
van de hervormde kerk aldaar. De stad had toe
stemming gekregen om in een vrij uitgebreid
gebied reclame te maken (zie tabel).39 Volgens
de aankondiging waren de loten echter alleen
te koop in Middelburg, Vlissingen, Veere, Arne-
muiden en Domburg. Hier waren verschillende
adressen, vaak herbergen, ingericht als verkoop
punt van loten. Ook met deze loterij ging het
niet goed. De organisatoren zagen zich genood
zaakt de inlegtermijn te verlengen tot juni 1677.
Daarom werd er een nadere notificatie gedrukt,
waarin werd aangekondigd dat de loterij zou
worden verlengd. Deze notificatie is bewaard
gebleven bij de loterijadministratie. Om het
publiek nog eens extra aan te sporen tot het
kopen van loten, werden op de notificatie ook
alle kleinere prijzen vermeld, wat op de oorspron
kelijke aankondiging niet gebeurd was. Het ver
lengen van de loterij mocht niet baten; in juli
1677 werd besloten de zilveren prijzen terug te
geven aan de leveranciers en het plan voor een
loterij op te geven.40
Voor de Hulsterse loterij van 1662 werd eveneens een
nadere notificatie gedrukt (zie tabel). De loterij
werd om diverse redenen uitgesteld. Allereerst
waren de loterijaankondigingen naar afgelegen
plaatsen gestuurd, waardoor de distributie langer
duurde dan verwacht. Belangrijker was echter dat
er niet genoeg loten verkocht waren, waardoor
het weeshuis eerder nadeel dan voordeel aan de
onderneming zou ondervinden.41 De loterij werd
daarom verlengd tot 1 januari 1662.
Ook voor de Arnemuidense loterij van 1611 werd een
nadere notificatie gedrukt (zie fig. 4). Deze noti
ficatie was bedoeld als aanvulling op de loterij
kaart. Waarom de informatie niet direct op de
loterijkaart is vermeld, is onbekend. Misschien
Éi
fi
SÉ
ttctKcn banbeïotetffc binnen net (tast ArnemuvJek,
met üDctcop unn 6. t©. txerm Staten dan Scclanbt
j opgljempr/gljebacnencegljerectjnn/ Sootoetbtbpbe,
ftn erntn pcgtieltrticn aengljebicnt mtc ncrconbielit/Dah
JmcnopDenbt)ffbcn bacil bet toctommcnbctfflactibt Juli)
i Sn.bJCfenbcccncnSiffcnbarl)/ ('mosjljcns tcnncglicn
tij'?cn/ m picfmtic cnbe ten obec-fiaenban SaitUu/ Bucgpmttliets/ Scljep enen cnbe
Kaefcctt Der Staat AmemuyJcn boem'eljjtbcn/ int openbare, bolgljenbc Ben tcneut ban
Cc Came/ tot eontcnf emettt uan ectittt peobeMtett/ ral Be-ceWgijen alle be sDfficiets
banbeboojb Eoteiljc/als ïmKcts/ Etfcc^ jEüct-ltaipcrs cnbeanbetc/ tube be fclttc
onbecbett blautocn [icmel/ cp ben uoojfcpjefoett «ebt/ ten aenlioojen ban ccncn pegpc^
Kelten boenaettlaren, Datfc gpccnBebjotll/ gunte notp bolftljcpt enmeten inbefe Io=
teeije gljefeljiec te jijnc/ nocp en tullen laten gpcfepieben/ bp pen reluct/ ofte pemant an=
bets/bitettellclt ofte (nbitettelitb/JKaecnaecBatelttlt alle be ©ebpfenbanbegoebe lup-
Btn/inbcBOO!tt!)!ebeitSotet)>cinneBl)eltgtjt!)ebbenbc/sooitos;eb(otpt/mtopcnbate
onset een gpemengt/ cnbe baer nacinben Sucff gpcbaen tullen toojben/ Sate aett bob
gljcnfal (jet UDoi-lefcn ban alle bc ©uiten ccmfoim oen tcneut ban be oooiii Cactte:
JDiebooiBeltrensijnbe/fonbetinttcnal/pnblitKelttSgljctolt/enbtinoejlbietengclbOjE
pcn/onsec cengljemengt/cnbe inebe in cenen Bnrff apart gljeboen/ ent ctoegpefcgfielt
fnllen tooibcn3ue t'ajeltlte fooboltoraenjiinbe/ futlen tecltonts in picfcntie cnbe tec
SDjbonnantiebanBaillm/Sutgtimeettcts/Stliepcncn cnbe Kritben bet StabtAme-
muyden uoojfs/ Ucpöc üe tooojfcpjEtiCii ïstuïfL'TO tcc plactfesacr tot gpebcffineett/ g\yt-
flclt/ enbt tcc 31 (ben gfjeopent too jben/ SDtnme altoan fonbet eenitft tijbt tutWjcn bep>
ben te laten loopen/ openbaetlteK te beginnen pet lefeu uanalle bc loten/bie inbeboo!=
febicuenEotetpe ingijelcpt jijn/ ffinbebat bact) cnocttatSt fonbee oppoubtn/ tot bat
ailcbie noten nptsüelefen rullen toefen,
Elck fegget den anderen voorts.
Figuur 4.
Nadere notificatie voor de loterij ten behoeve van het
Arnemuidense gasthuis, 1611. za, Archief stad en gemeente
Arnemuiden 1, inv. nr. 1150.
wilde men de loterijkaart zo snel mogelijk onder
de aandacht van het volk brengen, of waren
bepaalde reglementaire zaken nog niet vastge
legd. Het voordeel van deze handelswijze is dat
door twee afzonderlijke publicaties mogelijk meer
mensen op de hoogte waren van het bestaan
van de loterij.
De trekking
Figuur 3.
Aankondiging voor de Arnemuidense loterij van 1676.
Zeeuws Archief (za), Archief stad en gemeente Arnemuiden i,
inv. nr. 1214.
Na de vele voorbereidingen, de publiciteits
campagnes en de lotenverkoop kon uiteindelijk
de trekking beginnen. Bij de Arnemuidense
loterij van 1611 zou deze aanvangen op dinsdag
Reclame voor Zeeuwse loterijen
131
