iZeeland 14.1
uitschrijven van een prijsvraag kunnen wellicht
nieuwe ideeën over de vervanging van slaven
door vrije werknemers naar voren komen.7 Ook
de rol van de overheid en de wenselijkheid
machines op de plantages in te zetten zouden
in een dergelijk essay aan een nader onderzoek
onderworpen kunnen worden. De heren die een
keuze moeten maken uit de ingezonden concept
prijsvragen, vinden het blijkbaar allemaal niet
zo belangrijk en schrijven geen prijsvraag uit.
Wellicht was het de zeer grote schenking van A.F.
Lammens, president van het Hof van Justitie
en Politie te Paramaribo, die Van der Heim tot
zijn voordracht bracht. In de vergadering van
6 augustus komen vijfentwintig objecten uit
Suriname ter tafel. Diverse stenen, waaronder drie
die als stortsteen bij de fortificatie van de plan
tage Worstelinge Jacobs gebruikt zijn, snoeren
van een soort vrucht die de bosnegers om hun
hals dragen, verschillende stukken aardewerk,
twee 'Indiaansche sloten', stukken stinkhout en
slangenpoeder houden de aanwezigen aange
naam bezig. Van twee objecten wordt specifiek
vermeld dat zij door slaven gebruikt worden: een
doorkliefde noot die zij als muziekinstrument
gebruiken en enkele krasboontjes die, wanneer
de schil met siroop wordt vermengd, als genees
middel tegen wormen fungeren.8
Lammens blijft zeer begaan met de ontwikkelingen
in Suriname en vraagt zich in een brief uit
Paramaribo aan het Genootschap d.d. 28 maart
1824 af of het mogelijk is, zonder de belangen
van de eigenaar te schaden, de staat waarin de
slaven verkeren te verbeteren.9 Graag ziet hij dat
de leden van het Zeeuws Genootschap hierover
nadenken. Zal men ervoor kunnen zorgen dat
slaven ijveriger voor de belangen van hun mees
ters opkomen door hen van jongsafaan 'goede
zedelijke indrukselen in te prenten'? Zullen slaven
op de een of andere manier ertoe aangezet
kunnen worden uit eigen beweging werk te ver
richten? Zal men slaven en vrije blanken in de
toekomst zij aan zij kunnen laten werken? Het
liefst ziet Lammens dat het Genootschap een
prijsvraag over dit onderwerp uitschrijft en uit de
papieren in de handschriftencollectie blijkt dat
hij hiervoor ook meteen een antwoord instuurt.
Een anonieme beoordelaar acht het echter niet
voor bekroning geschikt. Lammens' plan wordt
onhaalbaar geacht. Een mengeling van vrije blan-
Figuur 3.
Vaas met deksel en gevlochten oor van rode aarde, gebruikt
om water koel te houden. In 1817 geschonken door Mr. F.C.
Lammens aan het Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.
zm, collectie etnografica, oud nummer 449.
Genootschapsverzamelingen
27
