Eskimo's in Zeeland
Gerard Heerebout
is directeur von het
Historisch Museum De Bevelenden te Goes;
hij is sterk geïnteresseerd in de geschiedenis
van het arctisch gebied.
'In disem mdlxvi Jar ist zu Antorff ankommen zu
Schiff aul3 Zeelandt ein wilde Frau ein kleine
person sampt irem Töchterlein und ist ge-
formiert unnd bekleydt gewest wie dise figure
anzeygt unnd seind gefunden worden in Terra
nova ('In het jaar 1566 is te Antwerpen per
schip uit Zeeland aangekomen een wilde vrouw
[een kleine persoon] samen met haar dochtertje
en zij ziet eruit en is gekleed zoals deze afbeel
ding aangeeft, en is gevonden in Terra Nova'].
Figuur 1.
Detail schilderij Arnemuiden.
In het stadhuis van Arnemuiden hangt een groot
schilderij met daarop een gezicht op Arnemuiden,
vanaf het zuiden. In een cartouche staat het
jaartal 1550. Links en rechts in de hoek is het
wapen van Arnemuiden aangebracht met bij elk
twee schilddragers, een grotere en een kleinere
persoon. Onderzoek naar deze personen op het
schilderij wees uit dat hier een moeder-eskimo
met haar kind afgebeeld zijn. 'Eskimo' is eigen
lijk een woord met een negatieve betekenis. Het
betekent 'rauwvleeseter'; tegenwoordig worden
deze mensen aangeduid als 'Inuit', dat 'mensen'
betekent. Het schilderij is afgebeeld op de
omslag van de Inventaris van het archief van
Arnemuiden.1 Het is het oudst bekende schil
derij waar eskimo's op voorkomen.
Dezelfde afbeelding, maar dan niet als schilddragers,
met verklarende tekst is ook te vinden op affiches,
waarin mensen opgeroepen worden te komen
kijken naar een wilde vrouw en haar kind. Van
dit pamflet met houtsnede zijn drie versies
bekend, één uit Augsburg, één uit Frankfurt en
één uit Neurenberg.2 De afgebeelde eskimo's van
het Augsburgse pamflet, waarschijnlijk gedrukt
in 1567, zijn volkomen identiek aan de schild
dragers van het schilderij van Arnemuiden uit
1550. De afbeelding op het pamflet van Neuren
berg is iets vereenvoudigd, de tekst van beide
pamfletten is vrijwel identiek. Deze houtsnedes
zijn de eerste afbeeldingen van eskimo's in
Europa.3
De tekst op het pamflet, geciteerd in de inleiding,
zegt dat er in Antwerpen in 1566 een schip 'uit
Zeeland' aankwam met een wilde vrouw en haar
dochtertje. Ze waren ontvoerd uit Nova Terra
(Labrador) door Fransen waarbij de echtgenoot
met een pijl werd doorboord. Hij gaf zich niet
gelijk gewonnen en verwondde op zijn beurt een
groot aantal Fransen. Uiteindelijk stierf hij door
een keelverwonding. De man was maar liefst
twaalf voet groot (ruim vier meter) en zou in
de twaalf voorafgaande dagen twaalf mensen
(Fransen en Portugezen) gedood en opgegeten
hebben. Toen men de vrouw wilde grijpen, raakte
deze helemaal overstuur, omdat ze immers haar
56
Eskimo's in Zeeland
