Errit Petersma: Zenuwarts in Zeeland. Vlissingen,
uitgeverij adz, 2004. 142 biz., afbeeldingen
in zwart-wit.
isbn 90-72838-35-1. Prijs: 15,95.
Zenuwarts in Zeeland verhaalt de geschiedenis van
Maria Adriana Detiger (1906-1949) en Jan Pieter
Petersma (1904-1994), de moeder en vader van
de auteur. Zij leerden elkaar in 1931 kennen in
het Wilhelmina-Gasthuis in Amsterdam. Beiden
studeerden geneeskunde en werkten na hun studie
in de psychiatrische en neurologische kliniek
van het ziekenhuis. Petersma vertrok in 1932
naar Walcheren, waar hij een eigen praktijk als
zenuwarts kon beginnen. Zijn aanstaande echt
genote reisde hem nog in hetzelfde jaar na en
ondersteunde hem in de uitoefening van de
praktijk in Vlissingen, waar zij tevens assistent
was van een chirurg.
Een opvallend intermezzo in de beroepspraktijk van
het echtpaar vormt een verblijf in Zwitserland
(1937-1938), waar zij zich een jaar lang aange
naam amuseren. Over deze episode handelt deel n
van de biografie, waaruit een mooi tijdsbeeld
oprijst van de handel en wandel van twee ge
goede burgers met een brede culturele belang
stelling. Kennelijk konden zij zich een dergelijke
lange vakantie in de dure Alpenrepubliek wel ver
oorloven.
Na hun terugkeer naar Nederland staat in deel lil de
Tweede Wereldoorlog centraal: de bombarde
menten op Vlissingen en Middelburg, de vlucht
naar Domburg, de inundatie van Walcheren en
de evacuatie naar Goes. Maar ook het organi
seren van dansavonden en verjaardagspartijen -
zo goed en zo slecht als de oorlogsomstandig
heden dat toelaten - wordt verhaald. Vervolgens
worden, in deel ïv, de drooglegging van
Walcheren, de wederopbouw na de oorlog, de
vele consulten en de drukke spreekuren van
het artsenstel beschreven.
Op drieënveertigjarige leeftijd overlijdt in 1949 Ria
Detiger na een kort ziekbed aan de gevolgen van
leukemie. Het echtpaar heeft dan twee zoontjes,
van wie de auteur, Errit, op dat moment negen
jaar oud is. Zijn vader vertrekt kort nadien naar
Haarlem, waar hij gemeentelijk jeugdpsychiater
wordt. Daarna vernemen we niets meer over hem,
tot aan zijn opname in een verpleeghuis in 1991
en zijn dood enkele jaren later, op negentigjarige
leeftijd.
Petersma heeft deze geschiedenis van de kennisma
king en het huwelijk van zijn ouders geschreven
als hommage aan zijn moeder, die hij te vroeg
verloren heeft. Deze intentie wordt nergens uit
gesproken, maar blijkt tussen de regels door wel
uit het boek.
De biografie is documentair van opzet: zij is geba
seerd op de vele brieven en dagboeken van Ria
Detiger, waaraan deze opmerkelijke vrouw zonder
schroom haar gevoelens toevertrouwt en waarin
zij veel van haar belevenissen, voorzien van
alle mogelijke feiten en cijfers, opschrijft. De
fragmenten uit deze twee bronnen nemen dan
ook een groot deel van het boek in beslag.
De ontbrekende feiten tussen de verschillende
episoden zijn veelal door de auteur toegevoegd.
Tezamen met zijn historische toelichtingen en
uitwijdingen en zijn persoonlijke reflecties over
of naar aanleiding van de relatie van zijn ouders
heeft Petersma, die uitstekend kan schrijven, het
geheel uitgewerkt tot een aantrekkelijk levens-
verslag met een zekere literaire waarde. Door
deze geslaagde combinatie wordt het verhaal
van zijn ouders, gegoede burgers maar overigens
normale mensen van wie geen bijzondere wapen
feiten te melden zijn, de moeite van het lezen
waard. Petersma weet het leven van zijn ouders
zo te presenteren, dat de lezer gaandeweg
geboeid raakt door deze mensen. Overigens
handelt het boekje vooral over zijn moeder. Zijn
vader, een bescheiden man en 'voor alles een
luisteraar' (zoals een goed arts betaamt), blijft
in de schaduw en over hem vernemen we
maar weinig. De keuze van titel, Zenuwarts in
Zeelandis dan ook een beetje eigenaardig,
al allitereert hij aardig.
Het boekje is geïllustreerd met foto's uit de privé-
verzameling van de auteur. De boekverzorging is,
zoals immer bij ADZ-uitgaven, voorbeeldig.
Trits Smulders
74
Boekbesprekingen
