vorm van vervoer. Het boek beschrijft 123 beurt
schepen, wat het belang van deze vorm van
transport nog eens onderstreept. Vrijwel iedere
plaats in Zeeland met een haven(tje) was voor
kortere of langere tijd de thuishaven van een
beurtschip. De meeste beurtschepen voeren op
Dordrecht en Rotterdam, sommige voeren door
naar Amsterdam en een betrekkelijk gering aantal
verzorgde alleen beurtvaarten tussen plaatsen
in Zeeland (Bergen op Zoom inbegrepen).
Koppejan heeft in zijn boek volledig proberen te
zijn. De vlootlijst vormt de ruggengraat van het
boek. leder Zeeuws beurtschip wordt beschreven,
inclusief zijn geschiedenis. Dat houdt het gevaar
in dat het boek eentonig wordt, maar dat is niet
het geval. Door de vlootlijst af te wisselen met
verhalen van de beurtschippers zelf of van hun
nabestaanden is een heel levendig boek ontstaan
dat prettig leest. Natuurlijk zitten in deze ver
halen overlappen: de meeste beurtschippers
voeren op Rotterdam, en lagen daar afgemeerd
aan het Haringvliet, de Gelderse Kade of de
Spaanse Kade, met de kop tegen de wal. Voor
het laden en lossen natuurlijk een wanhoop,
die in vele toonaarden in bet boek terugkomt.
Maar wie die overlap op de koop toe neemt, heeft,
wanneer hij het boek uit heeft een vrij compleet
beeld van de beurtschipperij in Zeeland, zowel
wat betreft bedrijfsvoering als wat betreft de
manier van leven van de schippers en de families.
Soms is dit laatste in heel persoonlijke bewoor
dingen weergegeven: 'lk heb nooit veel aan
Willem (Karreman, schipper op de Tonia uit
Colijnsplaat, ah) gehad, hij was altijd weg.'
Na de oorlog begon de beurtvaart achteruit te gaan.
In 1974 hield de laatste Zeeuwse beurtschipper
(Willem Bondewel uit Breskens) liet voor gezien.
Over de oorzaak van het verdwijnen van de beurt
schipperij zijn alle vertellers het eens: de vracht
auto. Veel beurtschepen varen nog steeds: als
vissersschepen in Bruinisse of Yerseke, als binnen
vaartschip, sommige schepen zijn woonschip
geworden, maar als echt beurtschip is er niet één
meer over. De schepen die nog in de vaart zijn,
zijn grondig verbouwd, zo grondig dat ze soms
nauwelijks meer als beurtschip te herkennen zijn.
Het boek bevat tal van foto's, de meeste uit particu
liere fotoalbums. Deze foto's met hun uitgebreide
bijschriften vertellen hun eigen geschiedenis.
Het lezen waard, om de prijs hoeft u het niet te
laten.
Ad Huiskes
76
Boekbesprekingen
