14.3
Vlissingen. In 1878 volgde zijn benoeming tot
directeur van het genootschap, een soort senior-
lid. Dit bleef hij tot zijn overlijden in 1890.30 Hij
werd actief in de commissie voor het verzamelen
van (meteorologische) waarnemingen op de
oceaan. Deze commissie was in 1856 in het leven
geroepen, maar werd door het overlijden van
voorzitter jonkheer W.H. de Jonge van Campens
Nieuwland alweer begin jaren zeventig opge
heven. Het bestuur vond het, gezien de weinig
actieve leden, niet wenselijk de commissie te
continueren. Herman Dirk Slegt zal er maar kort
lid van zijn geweest. Ook heeft hij niet gepubli
ceerd in het verenigingsorgaan, Archief.3''
Begin april 1891 werden de twee schilderijen van
Slegt aan het genootschap overgedragen. Tijdens
de jaarvergadering werd kort stilgestaan bij de
onlangs overleden schenker. De overdracht was
voorpaginanieuws voor de Middelburgsche
Courant. Er werd een korte biografische schets
geplaatst en er volgde een beschrijving van de
afbeelding van de twee schilderijen van Schütz.32
Ook het gebruik van de enterhaken en de actie
met de sloepen ontbreken.
Het schilderij stelt ongetwijfeld het begin van de
operatie voor. Aan stuurboord bevinden zich drie
prauwen, aan bakboord nog eens twee en de
Phoenix stevent af op de zesde. De prauwen
hebben de zeilen gestreken en verspreiden zich.
De bakboordsbatterij vuurt. Of het schilderij
'Schip Phoenix met Maleise zeerovers in Straat
Madoera' dat 25 jaar na de enerverende gebeur
tenissen is geschilderd, een getrouwe weergave
is van het treffen van Zr. Ms. Phoenix met de
zeeroversprauwen, is niet zeker, maar ik denk het
wel.
De schilderijen kwamen te hangen in de vergaderzaal N
in het pand van het genootschap aan de Wage-
naarstraat. Later zijn ze mogelijk overgebracht 1
naar het museumgedeelte van het gebouw. In
1961 werd het museum opgeheven, de collectie
van het genootschap is toen verspreid. Zo is de
collectie prenten en tekeningen gedeponeerd in
het Rijksarchief Zeeland, thans Zeeuws Archief.
De schilderijen zijn overgedragen aan het Zeeuws
Museum, waar ze nog steeds hangen.33
Besluit
2
Voor marinepersoneel heeft zowel de zee als het
leven en werken aan boord van een schip vele
gevaren in petto. Voor de Zeeuwse marineofficier
Herman Dirk Slegt was dit niet anders. Hij heeft 3
in Nederlands-lndië tegen zeerovers gevochten
en bij een andere gelegenheid is zijn schip bij
Zandvoort gestrand. Beide gebeurtenissen heeft
Slegt door de Zeeuwse zeeschilder Jan Frederik
Schütz laten vereeuwigen. De twee werken zijn 4
representatief voor de twee belangrijkste periodes
van de schilder.
Als historische bron voegt het schilderij 'Schip Phoenix
met Maleise zeerovers in Straat Madoera' niet
veel toe aan onze kennis: het blijft immers een
momentopname. Zo wordt de gehanteerde 5
tactiek van het rondcirkelen en het één voor één
uitschakelen van de prauwen niet afgebeeld.
Deze bijdrage is een herziene versie van een artikel dat
onder een andere naam - 'Het schilderij "Schip Phoenix
met Maleise zeerovers in Straat Madoera, 1869" van
Jan Frederik Schütz sr. (1817-1888)' - is verschenen in
V. Enthoven, G. Acda en A. Bon (red.), Een saluut van
26 Schoten. Liber amicorum aangeboden aan Ger Teitler
bij zijn afscheid als hoogleraar aan het Koninklijk Instituut
voor de Marine. Amsterdam 2005. Anita van Dissel, Jan
Piet Puype en Boukje Thijs dank ik voor hun bijdrage bij
de totstandkoming van dit artikel.
G. Teitler, A.M.C. van Dissel en J.N.F.M. a Campo (red.),
Zeeroof en zeeroofbestrijding in de Indische archipel (19°'
eeuwj. Bijdragen tot de Nederlandse Marinegeschiedenis
15 (Amsterdam/Den Haag 200).
M. Platier-Van Engeland, 'Van den storm in de stilte'. De
Zeeuwse schildersfamilie Schütz, 1817-1933. Middelburg
1988; J.H.F. Schwartz, 'Van de Phoenix, de Cycloop en de
Sambre. J.F. Schütz als documentalist'. Den Spiegel 16
(1998) 19-23.
Indien niet anders vermeld, is de informatie over de
carrière van H.D. Slegt gebaseerd op: Herman Dirk Slegt,
Nationaal Archief, Stamboeken Koninklijke Marine,
1813-1940, klapper op de stamboeken marineofficieren,
1850-1940, 1:48; M.J.C. Klaassen, Adelborstenopleiding
te Delft-Medemblik-Breda, 1816-1857. Z.p. 1979, 94,
M.238.
Gegevens ontleend aan het straatnamenproject van
Middelburg, aanwezig in de studiezaal van het Zeeuws
Archief.
Schip Phoenix
95
