Over dienstboden, landarbeidsters en andere werkende vrouwen. Beroepen van jonge vrouwen en hun moeders in de huwelijksakten van de Zeeuwse Burgerlijke Stand1 Ineke Maas is oIs universitair hoofddocent verbonden aan de capaciteits groep Sociologie van de Universiteit Utrecht. Zij doet inter nationaal vergelijkend onderzoek naar veranderingen in intergenerationele, huwelijks- en carrièremobiliteit. Ook publiceerde zij over cultuurdeelname, onderwijskansen en integratie van immigranten. Marco H.D. van Leeuwen werkt als onderzoeker op het iisg en tevens als bijzonder hoogle raar historische sociologie aan de capaciteitsgroep Sociologie van de Universiteit Utrecht. Hij doet onderzoek naar sociale ongelijkheid 1500-heden. Dit artikel bespreekt de werkzaamheden van vele tienduizenden vrouwen in Zeeland in de negen tiende en vroege twintigste eeuw. Huwelijksakten zijn een unieke bron hiervoor. Zij kunnen ons een beeld verschaffen van de beroepsmobiliteit tussen moeders en dochters. Huwelijksakten uit de eerste helft van de negentiende eeuw kunnen daarnaast licht wer pen op vrouwenarbeid en -mobiliteit in de vroegmoderne tijd, dat is de tijd voor 1800. De hier bestudeerde Zeeuwse huwelijksakten betreffen die van 35.000 dienstboden, 20.000 landarbeidsters en tienduizenden andere wer kende jonge vrouwen. De twee meest voorko mende beroepen krijgen nadere aandacht. Bij wijze van introductie is er eerst speciale aan dacht voor het beroep van landarbeidster. Daarna gaan we algemener in op de beroepen van bruiden en hun moeders. Aan het eind van dit artikel richten we de schijnwerper op het bestaan van de dienstbode. De landarbeidster2 De ooit omvangrijke landarbeidersklasse is in de twintigste eeuw verdrongen door het gemechani seerde gezinsbedrijf. Tot de Tweede Wereldoorlog vormen landarbeiders en landarbeidsters echter een groot deel van de agrarische beroepsbevol king. Ze zijn geen specifiek negentiende-eeuws fenomeen. In Zeeland, Holland, Friesland en Utrecht ontstaat al in de vroegmoderne tijd een :yw>' Landarbeidsters werkzaam bij de uienoog'st in Sint Annaland, ca. 1932. Foto M. v.d. Weele. (Beeldbank Zeeuws Documentatie centrum nr. 30765) 44 Werkende vrouwen

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2006 | | pagina 45