automobiliteit ligt Zeeland juist voor op
Nederland.
Ten opzichte van het einde van de jaren tachtig van
de vorige eeuw is de verhuismobiliteit in Zeeland
niet toegenomen. Elk jaar verhuizen er om en
nabij de 35.000 mensen in Zeeland. Bij een toch
gestaag stijgend inwonertal is dat feitelijk een
daling, een daling die voor een belangrijk deel
veroorzaakt wordt door de samenstelling van de
bevolking. De grootste groepen inwoners in
Zeeland zijn nu de vijftigers en zestigers (zie
figuur 1). En dat zijn niet de meest verhuislustige
inwoners, zeker niet als je in de provincie woont
met het hoogste woongenot van heel Nederland.
De verhuismobiliteit in Zeeland ligt dan ook dui
delijk onder het landelijke niveau (zie figuur 2).
En als je bovendien weet dat in Zeeland relatief
weinig banen zijn voor de (mobiele) hoger opge
leiden en dat het aantal hoogopgeleiden in
Zeeland structureel lager ligt dan in Nederland
als geheel, dan maakt dat de geringe verhuismo
biliteit in Zeeland begrijpelijk; wie buiten Zeeland
werkt, verkiest nu door de verbeterde interne
ontsluiting vaker pendelen boven verhuizen. Ook
de emigratie en immigratie vanuit en naar
Zeeland blijven ondanks jaarlijkse schommelingen
al jarenlang op hetzelfde niveau. Er komen jaar
lijks tussen de 1 500 en 2000 personen in Zeeland
wonen, terwijl er vrijwel evenveel inwoners de
Figuur 1.
Bevolkingssamenstelling Zeeland, naar leeftijd en geslacht
(Balken 1990, lijnen 2005). Bron: CBS, bewerking Scoop.
A
<C
95+
90-94
85-89
80-84
75-79
70-74
65-69
60-64
55-59
50-54
46 - 49
40-44
35-39
30-34
25-29
20-24
15- 19
10- 14
5-9
0-4
Figuur 2.
Relatieve verhuismobiliteit in Zeeland en Nederland, 1994-
2003 (per 1000 personen). Bron: CBS, Statline.
Toelichting: De lijn voor Nederland betreft de binnen en tus
sen gemeenten verhuisde personen per 1.000 van de gemid
delde bevolking; het Zeeuwse cijfer is bepaald als de binnen
gemeentelijk verhuisde personen in Zeeland plus de halve
som van vestigers in en vertrekkers uit Zeeland.
115
110
105
100
95 -
85
10000 15000
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003
provincie verlaten. 'Weinig verandering' zou dus
de eerste conclusie kunnen zijn.
Heel anders is echter de ontwikkeling in de dagelijkse
mobiliteit, die is namelijk wel sterk gestegen. Zo
is de autodichtheid in de periode 1990-2002 toe
genomen van 360 tot 420 auto's per 1000 inwo
ners, waarmee Zeeland duidelijk uitstijgt boven
het landelijke beeld (zie figuur 3). Ook het
gemiddeld aantal kilometers dat inwoners van
Zeeland per dag afleggen is gestegen tot meer
dan 32 kilometer. De actieradius van de gemid
delde Zeeuw is daarmee in de praktijk fors toege
nomen en beperkt zich zeker niet meer tot de
woonkern of gemeente.
De tijd die men dagelijks met reizen kwijt is, is
desondanks gedaald. Zeeland ligt wat dat betreft
structureel voor op Nederland, in de zin dat
inwoners van Zeeland hun kilometers vlugger
weten te overbruggen. Dit zal ongetwijfeld
samenhangen met het ontbreken van files in
Zeeland. Een steeds belangrijker deel van de reis-
kilometers bestaat uit woon-werkverkeer. in 1947
werkte slechts 17°/o buiten de eigen woonge-
meente. Inmiddels werkt al meer dan de helft van
de actieve beroepsbevolking buiten de eigen
woongemeente."
Uit de meest recente pendelatlas van Zeeland, die
zich jammer genoeg vrijwel alleen op de interne
Migreren of pendelen
61
