Zeeland 15.2
H.ALBERG
S.AIEERG.AIBERGE
E-BARKELAU
L.M.BARKELAU
5. BARK EL AU.
MEUER
B.80A5S0N
H.SPA5S0N
M H.8GASSQN
8.BGASS0N.
SAHOtRS
K SROAMEIER.OUYEEH
A,CAN ES
S.COHEN
J.COHEN
E CRACAU.FRANK
A.CRACAU
H CRACAILKE5NER
D.CRACAU
S CRACAU.EPHRAIH
J.CRACAL'
D.CRACAU
P.J.Wi DAM
H.van DAM-POLAK
A.v»* O AM
M. FISCHER
I.FQN7EUN
J.FONTtUN.
KOPPEi.
L FRANK
M.FRANK
E.FRANK
S.L.FRANK
R.QE H FUEHTE-
CRACALt
E.GOKKES
E GOKKES.KEIZER
B GOKKES
I.P.J-OC GROOT
H.HEERTJE
R.HIEGENTLICH
SHIEGENTLICH.
ROOZENDAAL
5.HIEGENTUCH
O.HIEGENTLICH
J.HIEGENTLICH.
DE METZ
L.HIEGENTLICH
H.HOFFMANN.WOLFF
E JESA'JES.
BRAA5EM
LLEUOESDORFF
9 L LE'JOESOORFF-
van os
5.LEU0ESD0RFF
L.MARCU5
M.NATHAN
5.PDLAK.SRAASEM
S POLAK
L.POLAK
A.PSINS
S.PRINS.HENIST
C FRINS
C M.PRIN5
E.SWAALEP
J.M.TAUTELBAUM
E.TAUTELBAUM.
LEVIE
R.B,VRIESMAN.
van VITTENE
H.VRIESMAN
L.B.VRIESMAN
A.WALG
E.VALG.CRACAU
Y.WALG
N.NALG
A.WALG
J.WALG
B.van NITTENE-
BRAA5EM
L.ZWARTVERWER
M.ZWARTVERWER.
ZIFF
E.HEERTJE.
SCHOOLMEESTER
Afb. 1.
Monument aan de Walensingel te Middelburg. ZA, HTAM - B - 1320 III.
Al de genoemde maatregelen hebben er toe geleid
dat de Joden werden geregistreerd, gemarkeerd,
geconcentreerd, geïsoleerd en financieel afhanke
lijk gemaakt. Ze waren rijp voor deportatie en de
slacht. De Joden zaten als ratten in de val.
De Duitsers, na het beëindigen van hun voorbereidin
gen, hebben niet lang gewacht en slechts een
maand na het invoeren van de ster begonnen in
juni 1942 het - in eerste instantie vrijwillig -
oproepen van Joodse gezinnen, maar al snel wer
den dat razzia's. Diegenen die zich hadden aan
gemeld of waren opgepakt werden naar bet
doorgangskamp Westerbork of naar Vugbt
gestuurd. Van daaruit vertrokken de wekelijkse
treinen naar de vernietigingskampen.
Wat beeft dat alles voor mij betekend? Als jongetje
ben ik geboren in 1935 in Ede uit een van oor
sprong Duitse vader, die al in 1923 naar
Nederland was gekomen om te studeren, en een
Rotterdamse moeder. Na eerst op 10 mei naar
Rotterdam te zijn gevlucht, in de hoop nog naar
Engeland te kunnen ontsnappen, en het meema
ken van het bombardement zijn wij na de capitu
latie teruggekeerd naar Ede. in Ede was praktisch
geen Joodse bevolking en dat betekende dat er
ook geen Joodse schooi werd gevestigd, met als
gevolg dat mijn oudere broer van school af
moest en ik tot september 1945 überhaupt geen
school heb kunnen bezoeken. In de eerste drie
jaar van de oorlog zijn wij onder drastische
beperkingen in Ede kunnen blijven. Na tweemaal
uit huis te zijn gezet, uitgaans- en bewegingsvrij
heidsbeperkingen te ondergaan, gold er ook een
verbod winkels en gelegenheden te betreden.
Mijn vader kon met zijn speciale vergunning wel
naar zijn werk. Een eenmalige korte onderduik
van slechts een aantal dagen was het directe
gevolg van waarschuwingen uit Amsterdam waar
grote razzia's plaatsvonden. Mijn ouders hadden
besloten niet met z'n vieren onder te duiken met
het oog op het gevaar gepakt te worden. Mijn
grootmoeder en tante werden door verraad vijf
minuten van ons huis in Ede opgepakt. Binnen
10 dagen na hun arrestatie werden zij in Sobibor
vermoord. De oorlog leek ten einde te lopen en
mijn ouders namen de gok in Ede thuis te blijven
zitten met een ontheffing op zak vanwege mijn
vaders werkzaamheden.
r GEOAlHTENIS aan hen,wier «amen hier ZON vermeld.
de jq0en van zeeland, kinderen van ons volk
die in oe jaren i940-i94s door oe vuan0
me00genl005 weggerukt en omgebracht werden.
omdat Z'J waren van joodse stam.
MOGEN HUN ZIELEN RU5TEN IN DES ALMACHTIGEN SCHADUW.
•ux^ny» "iw n.\ns* rra uwnxi ia»n* pna»1?
nwr-wn maun mown "'sSn
nvnrajt trma onaw omra» "npya max
own nsnnp'?
unSn* -Hia -sas nnvnnsu
;amap n"?xi
Kanttekeningen bij deze integratie
81
