300 jaar synagoge Middelburg -
'Nieuwe Nederlanders, toen en nu'
Aad Vos
is secretaris van de Stichting Synagoge Middelburg.
De Stichting Synagoge Middelburg, een interreli
gieuze stichting, werd in 1987 opgericht met
als belangrijkste doelstelling de restauratie van
de synagoge die in 1944, bij de bevrijding van
Walcheren, ernstig was beschadigd. De synago
ge werd in 1994 gerestaureerd en weer in
gebruik genomen. Sindsdien wordt deze door de
joodse Gemeente Zeeland gebruikt voor haar
erediensten en door de Stichting Synagoge
Middelburg voor culturele activiteiten.
Afb. 1.
Op weg' naar het symposium in het kader van de viering 300
jaar synagoge te Middelburg in de Zeeuwse Bibliotheek. Foto
M. de Vries.
Nieuwe Middelburgers, toen
Toen 300 jaar geleden, in 1705 de Middelburgse
synagoge in gebruik werd genomen, waren de
Joden niet de enige groep 'nieuwe Nederlanders'
in Middelburg. Al tijdens de Tachtigjarige Oorlog
hadden zich hier grote groepen protestanten
gevestigd, vooral afkomstig uit Frankrijk en
Vlaanderen. Immers, sinds de Reformatie woedde
in West-Europa een soort religieuze stammen
strijd die gepaard ging met uitgebreide vluchte
lingenstromen. Protestanten vluchtten uit gebie
den die onder rooms-katholiek bestuur stonden,
en omgekeerd. Maar ook tussen verschillende
protestantse groeperingen onderling ontstonden
soms ernstige problemen. Lutheranen, calvinisten
en wederdopers bestreden elkaar dikwijls alsof
hun ziel en zaligheid ervan afhing. Soms ook met
de dood als gevolg, zoals in Zwitserland. De
vraag welke religie in een land of stad kon wor
den beleden, werd bepaald door de overheid.
Zeker in de Duitse landen en vrijsteden gold het
principe 'cuius regio, eius religio', 'wiens land,
diens godsdienst'.
300 jaar synagoge Middelburg