Westerscheldetunnel
van levensader naar afvoerbuis
Peter Lievense
Eindredacteur
Digitaal Bestuur
De Westerscheldetunnel zou Zeeuws-Vlaanderen
een nieuwe renaissance brengen. Vijfduizend
banen erbij, voorspelden de deskundigen. Ruim
drie jaar na de opening blijkt de beoogde
levensader vooral een afvoerbuis waardoor
bedrijven en overheden verdwijnen. De Zeeuws-
Vlaamse bestuurders kijken nu meer dan ooit
naar België.
In de laatste twee jaar voor de opening van de tun
nel in maart 2003, was de overspannen verwach
ting goed merkbaar in de vastgoedsector, zegt
makelaar Smolders. "Handelaren klopten al aan
de deur voordat een woning te koop stond. De
prijzen stegen tot twintig procent per jaar.
Terneuzen zou gaan 'boomen'. Daar kwam niets
van terecht en sinds de opening van de tunnel
dalen de prijzen in Terneuzen met een procent
per jaar." Zeeuws-Vlaanderen had al jaren econo
mische tegenwind. Onder andere bedrijfssluitin
gen van bijvoorbeeld Philips Lighting en de
cokesfabriek in Sluiskil maakten dat de werkgele
genheid tussen 1996 en 2003 in Terneuzen met
0,7 procent terugliep. Dat lijkt weinig, maar in
diezelfde periode groeide de werkgelegenheid
landelijk gezien met 17 procent.
De Gentse professor Allaert en het Nederlands Eco
nomisch Instituut keken in 2000 in opdracht van
het Terneuzense gemeentebestuur in de glazen
bol en zagen dat de tunnel een nieuwe renais
sance zou brengen die op termijn wel 5500
nieuwe banen kon opleveren. En ook het provin
ciebestuur, dat gedurende een halve eeuw steeds
opnieuw in Den Haag had gevraagd om een
vaste oeververbinding om Zeeuws-Vlaanderen 'te
verlossen uit zijn isolement', zag niets dan goeds
uit de tunnel komen.
Nu, bijna vier jaar verder, lijkt er vooral veel door de
tunnel te verdwijnen. De douane en het UWV
gingen al, evenals de verkeerspolitie en een deel
van de marechaussee. Maar ook de bank, de ver
zekeraar, de auto-dealer, de projectontwikkelaar
en het communicatiebedrijf. Rijkswaterstaat reor
ganiseerde en hevelde de afdeling 'droog' over
naar Goes. De Grontmij sluit de vestiging in
Terneuzen en verhuist met honderd man naar
een nieuw kantoor in Middelburg. De Kamer van
Koophandel en het CW1 laten alleen een balie
achter in Terneuzen. En natuurlijk zetelt de NV
Westerscheldetunnel zelf ook aan de overkant.
Makelaar De Putter wordt er somber van: "Steeds
als organisaties besluiten vestigingen te gaan
samenvoegen valt de keuze op de overkant.
En bedrijven trekken naar Zuid-Beveland en
Walcheren omdat ze daar centraal zitten en je
er nu toch in een half uurtje bent." Zijn eigen
broer verhuisde zijn architectenbureau naar
Goes.
Zeeuws-Vlaanderen is met 147 inwoners per vierkan
te kilometer de dunst bevolkte regio van het
land. Bovendien is het de meest vergrijsde streek:
bijna 20 procent van de 107 duizend inwoners is
ouder dan 65. Teamcoördinator Ronald de Back
van het CW1 in Terneuzen ziet de werkgelegen
heid wegtrekken, maar hij heeft geen harde cij
fers. "De werkloosheid neemt niet direct toe: die
mensen gaan tenslotte aan de overkant werken.
Dat betekent wel dat er hier geen nieuwe vacatu
res meer bijkomen, en Zeeuws-Vlaanderen heeft
al een eenzijdige en dus kwetsbare arbeidsmarkt."
Driekwart van de omzet van zes miljard euro van
de bedrijven in de gemeente Terneuzen komt
voor rekening van de industrie, met name che
miereus Dow Chemical, die goed is voor een
kwart van de werkgelegenheid. "Behalve vergrij
zing hebben we hier ontgroening; jongeren trek
ken weg om te studeren omdat hier alleen een
ROC is, en ze komen niet terug omdat er hier
geen banen zijn op hbo- of universitair niveau,"
constateert De Back. "De Grontmij sluit de vesti
ging in Terneuzen en bouwt een nieuw kantoor
in Middelburg," zegt Grontmij-teamleider Anton
Janssen. "Dicht bij het nieuwe kantoor van grote
klant Rijkswaterstaat. Grontmij wil maar één kan
toor per provincie en de keuze valt dan op het
centraal gelegen Middelburg. Honderd man ver
huist er mee. Maar die blijven voorlopig allemaal
hier wonen. De extra reistijd is een half uurtje."
Als rechtgeaarde Zeeuws-Vlaming heeft Janssen
daar gemengde gevoelens bij. "De tunnel zou
150
Westerscheldetunnel
