ieeian
16.1
Foto Gemeente Sluis.
versterkten met een redoute, genaamd Klein-
Turkeye. Na 1648 zijn beide waarschijnlijk geleide
lijk in verval geraakt, terwijl de opheffing van de
linie van Oostburg in 1672/73 het tijdelijke einde
betekende van de versterkingen.
Onder invloed van de Franse agressiepolitiek
werden de Turkeijes aan het einde van de zeven
tiende eeuw voorzien van nieuwe verdedigingswer
ken, het Westfort en het Oostfort. In 1702, tijdens
de Spaanse Successieoorlog (1701-1713), werd in
opdracht van Menno van Coehoorn nog een extra
redoute gebouwd, dat eveneens een exotische naam
kreeg, Constantinopel. Tegen het einde van de oor
log werden de versterkingen niet meer onderhou
den en gedeeltelijk verkocht.
In het laatste decennium van de eeuw beleef
den Groot- en Klein-Turkeye een korte militaire
opleving, toen er batterijen werden geplaatst. Na
1795 verloren zij alweer hun functie en geraakten
definitief in verval. Aan de schansen herinneren
nog het huidige gelijknamige buurtschap en de
Turkeyeweg.
Over de oorsprong van de naam Turkeye be
staan verschillende verklaringen. Sommigen den
ken aan Turks in de betekenis van ruw, hetgeen
zou slaan op het ruwe karakter van de bewoners.
Van bewoners is evenwel pas sprake vanaf de
negentiende eeuw. Anderen menen dat de naam
afkomstig is van de Spanjaarden. Het zou een
spotnaam kunnen zijn, die herinnert aan een ver
blijf van de watergeuzen. Voor een dergelijk ver
blijf bestaan echter geen aanwijzingen. Volgens
een andere verklaring zouden het herinneringen
zijn aan veldslagen tussen Spanjaarden en Turken
in het Middellandse Zeegebied of op de Balkan (in
1593 begon een meer dan een decennium durende
Oostenrijks-Turkse oorlog). Even onzeker is de
hypothese dat de forten aangelegd zouden zijn
door Turkse galeislaven uit Sluis. Ook hiervoor
bestaan geen aanwijzingen.™ De naam zou ook te
maken kunnen hebben gehad met het gezegde
"Liever Turks dan Paus" of "Liever Turks dan
Paaps", hetgeen zoveel wil zeggen als: alles liever
dan onder katholiek bewind. Ook deze verklaring is
niet aannemelijk omdat in dat geval de naam
Turkije van Staatse origine zou zijn, terwijl bekend
is dat Groot-Turkeye reeds dateert uit de Spaanse
tijd." Hoewel zij allerminst vaststaat, lijkt de derde
optie de meest aannemelijke verklaring.
Besluit
Het aantal historische contacten en relaties tussen
West-Zeeuws-Vlaanderen en de westelijke islamiti
sche wereld blijkt verrassend groot. Dit wordt
vooral verklaard door de internationale zeehaven
Sluis. Van daaruit vertrokken pelgrims en kruis
vaarders in de middeleeuwen naar het Heilige
Land. In de vijftiende en zestiende eeuw werd de
plaats gebruikt als rusting's- en vloothaven voor de
Oude relaties
17
