meer het bochtige en snelstromende karakter van
de rivier die Antwerpen met de zee verbindt.
Twee decennia voordien, in november 1944,
was diezelfde rivier bezaaid met wrakken en slechts
provisorisch bebakend en betond. Een moeilijk
loodsmansvaarwater dat bevaren moest worden
door diepgeladen schepen, varend in konvooi.
Schepen die, moeizaam hun weg zoekend, ook nog
werden bedreigd door mijnen, beschietingen uit de
lucht en het hier beschreven Kleinkampfmittel. Dit
betekende dat steeds meer wrakken de vaart be
moeilijkten. In talloze verhalen vertellen loodsen
over de calamiteiten die door al deze factoren wer
den veroorzaakt. Verslagen over de getoonde moed
en onverschrokkenheid van de groep van betrok
ken loodsen over deze zes maanden durende kon-
vooivaart op Antwerpen trof ik nergens aan. Voor
de Slag om Arnhem en Nijmegen werd na de oor
log een groot aantal dapperheidsonderscheidingen
toegekend. De Slag om de Schelde en wat er
daarna op de rivier plaatsvond lijkt een blinde vlek
in de geschiedenis. Officiële erkenning in welke
vorm dan ook, bleef uit. Daarom hier alsnog een
postuum eerbetoon aan de vele Belgische en Ne
derlandse loodsen, die, nu meer dan 60 jaar gele
den, betrokken waren bij de konvooivaart op Ant
werpen.
Geraadpleegde bronnen en literatuur
Nationaal Archief (NA), Den Haag
- Archief Loodswezen, 1940-1945
- Ministerie van Binnenlandse Zaken, toeg. no. 2.04.67
- Ministerie van Marine, toeg. no. 2.12.25
Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH),
's-Gravenhage
Nederlands Instituut voor Oorlogs Documentatie (NIOD),
Amsterdam
Nederlandse instellingen en personen in Londen, Engeland
vaarders
Zeeuws Archief (ZA), Middelburg
- Archieven van het Rijksloodswezen, 6de district, Monden
van de Schelde, (1808) 1835 - 1950 (1966)
Archief Vereniging Nederlandse Loodsensocieteit (VNLS)
- Rapport Itn.ter zee K.M.R. A.A. Oepkes, operatie Calendar
Dank aan Cor Heijkoop en Jac Baart voor het beschikbaar stel
len van archivalia uit hun privé-archief.
Gedrukte bronnen en literatuur
W.S. Churchill, The Second World War, London 1948-1954
P.M. Crucq, Codenaam 'Nelly', Vlissingen, 2005
K. Dönitz, Die U-Bootwaffe, Berlijn, 1942
R.A. van Es e.a., Een eeuw loodsen op en om de Schelde, Vlis
singen, 1984
H.A. Jacobsen, 1939-1945, Darmstadt, 1959
L. de Jong, De Duitse Vijfde Colonne in de Tweede Wereldoor
log, Amsterdam 1970
M.L. Moulton, De Slag om Antwerpen en de Schelde 1944-45,
Baarn, 1979
Orders and Navigational Information for the West Scheldt,
Issued by the Naval Officer in Charge, Antwerp, 1st May 1945
D.D. Roos, 'Zeeuws territoriaal water en de Wielingenkwestie
in historisch perspectief', in: Zeeuws Tijdschrift. Mededelingen
van het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen,
4/1985
D.D. Roos, 'De concurrentiestijd tussen de Nederlandse en Bel
gische loodsdiensten op de Westerschelde en haar mondingen,
1839-1939'. In: Zeeuws Tijdschrift. Mededelingen van het
Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen, 4/1983
D.D. Roos, 'A very tricky river', In: Zeeuws Tijdschrift, 2003, 2-3.
D.D. Roos, De Nederlandse loods in de Tweede Wereldoorlog,
Vlissingen, 2007
J. Rohwer, Die U-Boot-Erfolge der Achsenmachte 1939-1945,
Miinehen, 1968
P. Scott, The battle of the narrow seas, London, 1945
A.N. de Vos van Steenwijk, Het marinebeleid in de Tweede
Wereldoorlog, Amsterdam/Dieren, 1986
W.D. Whitaker, De strijd om de Schelde, Baarn 1986
