de vorst een kerkdienst in de Nieuwe Kerk bij en
maakte hij een tocht over Walcheren. Maandag be
zocht hij het museum in de Latijnse Schoolstraat
en 's middags vertrok hij naar Vlissingen.
Een domper op de feestvreugde was dat het
zwaar beladen fregat De Middelburg, ondanks extra
inspanningen om de laatste drempels in het nieuwe
kanaal voor de opening' te verwijderen, niet binnen
kon varen. Dit schip, door de heren Van de
Broecke, Luteyn en Schouten in Archangel aange
kocht, was het eerste schip dat na 23 jaar weer
vanuit Middelburg' naar China was uitgereed. Na
een voorspoedige reis werd op 13 mei voor anker
gegaan op de rede van Veere, wachtend op de ope
ning van de haven van Middelburg. Het was de be
doeling om achter het koninklijk jacht Middelburg
binnen te varen. Helaas was dit, mede omdat het
nog net geen springtij was, niet mogelijk. Om het
schip wat lichter te maken werd een deel van de
theelading overgebracht in drie beurtschepen. Op
11 augustus ondernam men een poging om binnen
te varen vooral omdat de koning' toegezegd had,
indien het schip nog' tijdens zijn verblijf in de stad
mocht afmeren, het met een bezoek te vereren. Bij
hoogwater en met behulp van zestien paarden
lukte het bij de derde poging het schip over de eer
ste ondiepte, de vroegere zeedijk, te krijgen en het
schip onder het toeziend oog van duizenden men
sen zonder oponthoud tot de oude havendijk bij
Middelburg te trekken. Hier liep het weer vast. De
kapitein zond zijn zoon met de grote sloep naar de
stad om zijne majesteit op te halen. Helaas er was
te veel tijd verstreken, zodat de koning' inmiddels
naar Vlissingen was vertrokken. De volgende dag
werd met behulp van de aannemer Van Asperen
en zijn werkvolk De Middelburg vlotgetrokken,
waarop het schip onder het lossen van het
geschut onder grote belangstelling bij de Punt af
meerde.
Uit dankbaarheid en als hulde aan de koning
werd ter herinnering aan de opening van het ka
naal een obelisk op de kruising van Dwars- en
Rouaanse Kaai opgericht. De eerste steen hiervoor
werd gelegd op 24 augustus 1819, de verjaardag
van de koning.
Besluit
Hoewel het havenkanaal geopend was, waren de
geplande werkzaamheden nog niet geheel afge
rond. Naast het verwijderen van de laatste obsta
kels in het kanaal werd in 1818 nog aanbesteed het
uitdiepen van de grachten en een deel van het Mo
lenwater en het herstel van het dok. Ten behoeve
van de stad Arnemuiden, de zaagmolens en de
meestoven werd het Kanaal van Arnemuiden uitge
diept en met een dijk die Walcheren met Nieuwland
verbond afgesloten. In de dijk kwam een sas voor
uitschuring van het kanaal.2'
Bij het besluit een nieuw havenkanaal te gra
ven was een van de doelstellingen een betere be
heersing van het oppervlaktewater van Walcheren
te verkrijgen. Hiertoe werd even buiten de Slijk-
poort een nieuwe suatiesluis gebouwd waarvan de
eerste steen op 25 maart 1819 werd gelegd. Deze
sluis en de Dampoortse sluis loosden op het nieuwe
havenkanaal. Door de afdamming van het oude ha
venkanaal in 1829 bij Nieuwland verviel de Man-
nezeese sluis, terwijl door de verlanding' van de
Welzinge de Welzingse sluis buiten werking gesteld
werd. Dit betekende dat het eiland slechts de be
schikking had over drie afwateringssluizen, te
Veere, buiten de Dampoort en buiten de Slijkpoort.
Spoedig bleek dit, mede doordat ook het nieuwe
havenkanaal last van verlanding kreeg, te weinig'
te zijn en keerden de afwateringsproblemen
terug.22
De verwachtingen over het nieuwe kanaal ten
aanzien van de wederopbloei van Middelburgs wel
varen waren hoog gespannen. Niet voor niets
luidde het randschrift op de gedenkpenning' "Onder
Zijne Schaduw Herleeft Mijne Welvaart". Maar on
danks het feit dat "bij eene gunstige wind, de
grootste schepen terstond uit de stad in zee kunnen
vallen, en bij derzelver aankomst reeds de volgende
of een der eerstkomende dagen, de stad binnenko
men",23 herleefde de scheepvaart en daarmee de
handel niet. Dit lag niet zozeer aan het kanaal als
wel aan de veranderde omstandigheden. Het
zwaartepunt van handel en scheepvaart bevond
zich nu in Holland. Middelburg was zowel in be-
68
Genootschapsverzamelingen
