krijgt de lezer een goed overzicht van alle memora
bilia in de openbare ruimte op Walcheren die aan
de Tweede Wereldoorlog herinneren. De informatie
over de monumenten haalden de samenstellers van
de site van het Nationaal Comité 4 en 5 mei:
www.oorlogsmonumenten.nl.
Veel Zeeuwen vinden in de gids vast 'monu
menten' die ze vaak gedachteloos zullen passeren.
Dankzij de vele foto's en korte tekstblokjes kunnen
ze meer te weten komen over die vanzelfsprekend
aanwezige objecten, al dan niet met een glimlach
der herkenning. Toen ik in de jaren zestig van de
vorige eeuw als kind op het Vlissingse strand
speelde tussen de Duitse kuilengravers, was de
bunker aan het einde van de Nollepier al een blik
vanger. Met grote letters stond daarop gekalkt
'Zimmer Frei', hetgeen door de Duitse badgasten
niet altijd werd gewaardeerd. Ondanks verwoede
pogingen van de gemeente Vlissing'en die tekst te
verwijderen, staat die er anno 2007 nog steeds, al
thans weer.
In de inleiding doen de samenstellers een be
roep op lezers om informatie, archiefmateriaal of
foto's die nog niet op de website Oorlogsmonu
menten staan, op te sturen. Het adres daarvoor is:
Nationaal Comité 4 en 5 mei, t.a.v. Amber Kleve-
ringa, Rapenburgerstraat 109, 1011 VL Amsterdam,
oorlogsmonumenten@natcom45.nl.
Daarna volgt een oproep om herdenkingen bij
een oorlogsmonument aan te melden. Dat kan via
een online formulier op www.4en5mei.nl/oorlogs-
monumenten.
De rijk (zwart-wit) geïllustreerde 104 pagina's
grote brochure kost een schamele 3,50, met dank
aan een aantal sponsors. Een ideale gids om tijdens
sombere herfstdagen mee over het schiereiland te
zwerven. Sombere dagen, want die zijn bij uitstek
het decor voor een tocht langs objecten die herin
neren aan een bruin-zwarte episode uit de geschie
denis.
De gids is verkrijgbaar bij de betere boekhandels en
bij de uitgevers:
Polderhuis Westkapelle, Dijk- en Oorlogsmu
seum, Zuidstraat 154-156, 4361 AK Westkapelle,
tel. 0118-570700, www.polderhuiswestkapelle.nl
Stichting Bunkerbehoud, Brug'gemede 7, 4337
AX Middelburg, tel. 0118-615120, www.bunkerbe-
houd.com.
Eric-Jan Weterings
Katie Heyning: De tapijten van Zeeland. Uitgave
Zeeuws Museum, [Middelburg] 2007. 143 bladzij
den. Met kleur- en zwartwitafbeeldingen. ISBN:
978-90-74038072. Prijs: 14,95.
"Een gantsche stroom van bloed heele manden
met mensenvleesch, met hoofden, heetten, handen";
de Opstand in Zeeland geweven en te boek gesteld.
De Opstand - zoals de Tachtigjarige Oorlog volgens
moderne inzichten beter kan worden genoemd -
van de Nederlandse gewesten en steden tegen
Spanje speelde zich aanvankelijk in belangrijke
mate in Zeeland af. Spaanse belastingmaatregelen
(fiscale druk is sinds mensenheugenis goed voor
verzet) en vervolging' van de calvinisten om den
gelove (ook het geloof is eeuwenlang een casus
belli van jewelste geweest) vormden hier, net als in
de overige opstandige gewesten, de belangrijkste
motieven om zich te verzetten tegen het Habs-
burg'se gezag. Repressie van de Spaanse overheer
sers deed de rebellie hier en elders snel escaleren.
De Zeeuwse steden kozen gaandeweg voor het
gereformeerde geloof, sloten zich bij de opstande
lingen aan en erkenden het prinselijk gezag. Bij de
beeldenstorm van 1566 moesten tal van Zeeuwse
kerken het ontgelden. De voorgenomen versterking
van het Spaanse garnizoen in Vlissingen deed daar
in 1572 spontaan de opstand uitbreken, die zich als
een olievlek over Walcheren en andere eilanden
verspreidde. Tussen 1572 en 1576 werd er bitter
gevochten in Zeeland. Inzet van de strijd was de
controle over de Zeeuwse wateren, en vooral de
Schelde, die toegang verschafte tot de haven van
Antwerpen, een belangrijk steunpunt van het
Spaanse gezag.
De strijd in de Scheldedelta werd in belangrijke
Boekbesprekingen
117