Eerherstel voor commandant Joseph Ledel. West-Zeeuws-Vlaanderen ten tijde van de Tiendaagse Veldtocht in augustus 1831 Bert van Gelder is socioloog en publicist. "Het behage aan Uwe Majesteit mij in staat te stel len zodanig dit district te verdedigen als tot derzel- ver behoud noodzakelijk is." (Adres van kolonel Joseph Ledel, bevelhebber van District IV van Zeeland aan Koning Willem I d.d. 16 november 1830)' Straatnamen naar historische personen vernoemd, houden de geschiedenis van ons verleden levend. Zonder dat hulpmiddel zouden we allang het be staan van historische persoonlijkheden vergeten zijn. Oostburg eert zijn lokale helden onder andere met een Ledelplein met bijbehorend theater, een Hennequinstraat en een Callenfelsstraat. Over Ledel gaat het hier volgende artikel. Ledel was namelijk de commandant van het Nederlands leger in West Zeeuws-Vlaanderen ten tijde van de Belgische Op stand en de Tiendaagse Veldtocht. Hennequin is de achternaam van vader Jacob en zoon Johan Adriaan, die tijdens de hier behan delde periode beiden om beurten districtcommissa ris van District IV van Zeeland waren. Tot 1851 was Zeeland verdeeld in vijf districten, die onder leiding stonden van commissarissen. Westelijk Zeeuws-Vlaanderen behoorde tot het vierde district (Sluis). Callenfels was protestants burgemeester van Oostburg' in diezelfde jaren. Soldaat Ledel Joseph Ledel werd op 3 januari 1779 in Den Haag geboren als het vijfde kind van een rentenierende Oostenrijkse huurling, die zich metterwoon in Den Haag had gevestigd, en zijn Haagse echtgenote. Op vijftienjarige leeftijd liep hij weg van kostschool om zich stiekem aan te melden als soldaat. Daar mee begon in juni 1794 zijn eigen militaire car rière, die hem in de daaropvolgende zesendertig jaar onder andere in alle provincies van Nederland, in Suriname, Duitsland, Rusland, België en op Java bracht. Hij was krijgsgevangen gehouden in Enge land, in Suriname en in Rusland en zijn gezond heid had daar zeer onder te lijden gehad.2 Vooral zijn verblijf in de periode mei 1827 tot maart 1830 op Java heeft grote invloed op hem. Oppervlakkig gezien vocht het Nederlands Indische Leger (NIL), een georganiseerd veldleger, tegen een guerrillamacht van de Javaanse prins Dipanëgara, maar eigenlijk ging het om het streven van de Ne derlandse Staat, i.e. koning Willem I, om Indonesië winstgevend te kunnen gaan exploiterend De oor log kost aan de zijde van het NIL 15.000 en aan de zijde van de Javaanse bevolking 200.000 slachtof fers! Van het expeditieleger van drieduizend man sneuvelt binnen de kortste keren meer dan 66%.1 De omstandigheden van het oorlog'sterrein en de on grijpbaarheid van de tegenstander moeten grote in druk op Ledel hebben gemaakt. Ook op Java is luitenant-kolonel Ledel een voortreffelijke officier. Hij dwingt op enig moment een van zijn ondergeschikten, luitenant der le klasse jonkheer Regnerus Livius van Andringa de Kempenaer5 ontslag te nemen en weigert vervol gens dit ontslag eervol te verlenen, een ongehoorde schoffering in het toenmalige leger.'Hoewel Van Andringa de Kempenaer blijkbaar een moedig sol daat is (hij is in het bezit van de Militaire Willems orde), stond hij al in Nederland door zijn 'onbe heerstheid en losbandig gedrag' ongunstig bekend.7 'Aannemelijk is dat hij in de Javaanse oorlog enige Joseph Ledel. Zelandia lllustrata. No. onbekend. 78 Joseph Ledel

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2007 | | pagina 4