Ill
16.3
'de Achttien Artikelen' te accepteren, maar voor
koning' Willem I zijn ze volstrekt onaanvaardbaar.
De chef van de Nederlandse generale staf J.V.
baron de Constant Rebecque, architect van het ge
welddadig optreden van de troepen tegen de inwo
ners van Brussel eind september 1830,14 en de van
oorsprong Gentse generaal J.J. van Geen hebben
gedurende de buitengewoon strenge wintermaan
den van 1830/'31 samen een krijgsplan opgesteld
om bij een eventuele aanval op de zuidelijke pro
vincies de Belgische legers te kunnen verslaan.
Op maandag' 1 augustus 1831 verschijnt in de
Staatscourant een proclamatie van koning Willem I
met onder andere de volgende tekst.15
[...j'Overwegende dat Wij, sedert de gewapende
opstand in België, geen middelen onbeproefd heb
ben gelaten en geen opofferingen hebben ontzien
om, met behoud van de algemene vrede, te geraken
tot voorwaarden van scheiding, die bestaanbaar
waren met de eer en de belangen van het getrouwe
Noord-Nederland;
Dat Wij als zodanige beschouwd en dan ook
dadelijk hebben aangenomen die voorwaarden,
welke Ons tot dat einde door de bemiddelende Mo
gendheden waren voorgesteld en gewaarborgd;
Dat Wij echter, ten gevolge der jongste gebeur
tenissen, de vervulling' onzer billijke verwachting
omtrent de verwezenlijking van zodanige schik
king, wederom op de meest smartelijke wijze ver
schoven ziende, en Onze beminde onderdanen niet
langer vruchteloos kunnende doen gebukt gaan
onder de lasten en kosten, welke hen sedert zovele
maanden drukken en hunne krachten verre te bo
ven gaan, Ons, tot behoud van het lieve Vaderland,
gene keus meer over blijft, dan om, door kracht
van wapenen de onderhandelingen te ondersteu
nen, ten einde die voorwaarden van scheiding te
verkrijgen, welke door de bemiddelende Mogend
heden als billijk erkend, en tot de vestiging' van het
afzonderlijk volksbestaan van Noord-Nederland
onontbeerlijk zijn.
Ziehier de oorlogsverklaring' van Nederland aan
België en de motivatie voor het begin der vijande
lijkheden, die later als de Tiendaagse Veldtocht de
geschiedenisboeken in zou g'aan.
Notaris Abraham de Smidt uit Schoondijke ver
woordt de ontvangst van het bericht in West
Zeeuws-Vlaanderen als volgt. 'Vroeg in de morgen
van de 2-de dier maand augustus 1831, BvG]
wekte het krijgsrumoer de ingezetenen uit de slaap.
De Koning had het lang' gewenste woord VOOR
WAARTS!, dat als het ware iedere Noord-Nederlan
der met een electrieke schok vervulde, uitgespro
ken.'16
Ledels handen zijn door de op de Londense
Conferentie afgesproken wapenstilstand sinds 17
november 1830 gebonden geweest, maar hij han
delt onmiddellijk nu hij de krijgshandelingen kan
hervatten. Vanuit zijn onderkomen, hofstede Stam-
pershoek in Oostburg", reist Ledel 's ochtends rond
zes uur naar IJzendijke om daar met zijn stafoffi
cieren te overleggen. Om acht uur doen kapitein
Schwarz met een compagnie infanteristen en kapi
tein Deinema met een detachement van de schutte
rij een overval op de zuidkant van de toenmalige
Kapitalen Dam1", waar Belgische troepen nog de
Clarapoldersluis en het talud van het Witte Huis
bezetten."De Magdalenasluis is dan al sinds 17 ja
nuari in handen van de troepen van Ledel, maar
deze sluis is zo verwaarloosd dat ze geen functie in
de waterhuishouding van de Passageule meer ver
vult.
Directeur van het Waterschap Grég'oire du
Bosch, afkomstig uit Bassevelde, en grootgrondbe
zitter baron Pijcke uit Gent hebben de daaraan
voorafgaande maanden samen constant een dubbel
spel gespeeld. Daarbij waren zij dan eens de Belgi
sche opstandelingen en dan weer de Nederlandse
bezettingstroepen ter wille. Du Bosch legert in het
bureau voor de waterschapsregistratie, het in 1807
gebouwde 'Witte Huis', Belgische troepen en pro
beert constant de waterstand in de Passageule te
verlagen, zodat desgewenst Belgische troepen bijna
droogvoets en op onverwachte plekken de waterli
nie zullen kunnen oversteken.
Strategie
Voor zover mogelijk is gedurende de strenge winter
van 1830/'31 heeft Ledel daarom vanaf 17 novem
ber 1830 een kanonneerboot op wacht gelegd in de
Braakman bij Biervliet. Daardoor komen het Witte
Huis en de Clarapoldersluis constant onder schot te
liggen. Bovendien controleert hij zo de scheepvaart
van en naar Philippine, Boekhoute en het Axelse
Gat. Als op 10 januari 1831 Kanonneerboot num
mer 13 onder bevel van luitenant-ter-zee der 2e
klasse F.A. Begeman de blokkade in de Braakman
overneemt en op 14 januari daaropvolgend voor
Biervliet positie inneemt, verwittigt Ledel Begeman
dat hij 'niet te kort voor de Kapitalen Dam' moet
gaan liggen en 'meer in het midden van het vaar-
Joseph Ledel
81
