pBlul
heeft leren schilderen is niet bekend. In 1778 nam
hij als "konstoefenaar" deel aan de lessen tekenen
naar levend model aan de in dat jaar opgerichte
Teeken Akademie.14 Deze lessen waren bestemd
voor diegenen die g'een les meer nodig' hadden
maar hun vaardigheden op peil wilden houden.
Het door Kleyne nagelaten oeuvre bestaat voorna
melijk uit kleine schilderijtjes met rivier- en zeege
zichten.
Uit de Middelburgsche Courant blijkt dat Kleyne
te Middelburg in Achter de Houttuinen heeft
gewoond en korte tijd een behang'selfabriek bezat.15
Wellicht heeft hij, zoals zoveel schilders uit die tijd,
zijn opleiding in zo'n bedrijf genoten. Op 25 maart
1780 adverteerde hij dat "David Kleyne, Fynschil-
der, woonende bij het Groot Schuttershof over de
Langevyle brug te Middelburg heeft opgerigt een
Fabryk van Allerley Gedrukte Kamerbehangzels,
Schouw en Deur Stukken, Schouw Rabatten, Kamer
Schermen van allerley Groote als mede Tafel Klee-
den van Groen, Zwart en Bruyn wasdoek. Hij schil-
derd ook alle de voornoemde Stukken, waar van hij
reeds differente heeft afgeleverd, alles voor een
Civile Prys." Een paar weken later verscheen
dezelfde advertentie maar uitgebreid met de zins
nede "alle Sortementen van Meubel Papier,
Geweefde Tapyten met Historiën en Landschappen
ook Ruyg en Geplumeurd Doek van 1 El tot 3 Els
breedte".16 In 1781 prees Kleyne zijn handel nog
maals aan. Hoogstwaarschijnlijk gingen de zaken
niet goed, want in 1784 begon hij een uitverkoop.
In februari bood hij "een party gedrukt Papier om
in Kamers te Plakken als mede al de Gereedschap
pen om Papier en Doek te drukken" te koop aan,
"vermits ik van die Affaire uitscheide, nog een
party Ruig en Geplumuerd Doek van onderscheide
Breetens alles voor een Civiele Prys".17 Op 14 april
1785 hield hij aan huis een verkoping van "een
fraaye verzameling van Teekening'e en Prenten, een
party Schouw- en Deur-Stukken en Schilderijen,
als mede een party Drukplaaten om Behangzel te
drukken". Van 4 oktober tot 15 november van dat
jaar werden als laatste de geschilderde en gedrukte
papieren om kamers te plakken voor 15 stuivers de
rol, ieder rol 15 ellen lang verkocht.18
Besluit
Bij het doornemen van de advertenties kwamen de
meest uiteenlopende zaken naar voren. Echte
opzienbare feiten over de schilders Arends, Hoog'er-
heyden en Kleyne hebben de advertenties niet opge
leverd, maar wel enige aardige wetenswaardigheden.
Noten
1Zeeuws Archief (ZA), Middelburgsche Courant jaargan
gen 1758-1786. Zeeland uit de krant. 225jaar PZC, Mid
delburg 1983.
2. Zie voor Arends: M. van den Broeke, Jan Arends. Buiten
plaatsen op Walcheren. Aiphen aan den Rijn 2001I.H.
Vogel-Wessels Boer, 'De buitenplaats Poppenroede
Ambacht op Walcheren', in A.P. de Klerk (eindredactie),
Werken met Zeeuwse kaarten, Utrecht 2002.
3. ZA, Verzameling Radermacher 2. Kasboeken van Daniël
Radermacher.
4. Jhr. dr. H.W.M. van der Wyck, HetArkadisch Walcheren
getekend door Jan Arends 1770-1790, Alphen aan den
Rijn 2001.
5. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 23 december 1780.
6. Zie voor Hoogerheyden: Victor Enthoven, Remmert Daal
der en Peter Blom, Een Zeeuwse zeeschilder. Engel Hoo
gerheyden (1740-1807), ADZ Vlissingen 2007.
7. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 25, 28 en 30 december
1779.
8. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 5 december 1780.
9. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 9 december 1780.
10. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 9 januari 1781.
11. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 27 januari 1781.
12. Bij zijn overlijden woonde Hoogerheyden weer in de Pijp-
straat.
13. A. Bredius, 'Uit de gildeboeken van St. Lucas te Middel
burg', Archief van Nederlandsche Kunstgeschiedenis 6
(1884-1887).
14. Katie Heyning en Gerritvan Herwijnen (red.), 'Om prijs en
plaats'. De Middelburgse Teeken Akademie, Middelburg
2004.
15. Kleyne woonde bij zijn overlijden op de Haringplaats te
Middelburg.
16. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 15 april 1780.
17. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 14 februari 1784.
18. ZA, Middelburgsche Courant d.d. 9 oktober 1785.
Kleine advertenties
23
