Jan Zwemer, We zitten hier geheid. Zeehospitium en
revalidatieinrichting Zonneveld 1909-1994, Middel
burg, den Boer/ de Ruiter 2007, 240 pp. 19,90,
ISBN 978-90-74576-88-8.
Zonneveld werd in 1909 aan de duinrand op Wal
cheren gesticht als kindersanatorium. Tussen 1960
en 1994 was het een revalidatiekliniek voor kinde
ren en jongeren met voornamelijk bewegingsstoor
nissen. Bijzonder is dat Zonneveld lange tijd een
privé-instelling was, die pas in de jaren vijftig
structureel rijkssubsidie accepteerde. De bekende
auteur Jan Zwemer vertelt in dit rijk geïllustreerde
boek de geschiedenis van deze bijzondere instel
ling, waar generaties kinderen een groot deel van
hun jeugd doorbrachten. In 1994 verhuisden reva
lidatie, school en woonvorm naar Goes, waarop
Zonneveld werd opgeheven. 'We zitten hier geheid'
is een zin uit het Zonneveld-lied.
Pauline van Lynden, Donkere Palissaden, Doorn,
Stichting Visual Legacy 2007, 300 pp., 45,-,
ISBN 978-90-811850-1-1.
Paalhoofden en paalrijen beschermen al ruim vijf
eeuwen de Noordzeekust van Walcheren. De dichter
Jan Prins muntte de beschrijving 'donkere palissa
den'. Voor een duidelijke beschrijving van het ver
schil tussen 'hoofden' en 'rijen' verwijs ik u naar
het boek. De hoofdfunctie van de vloedkeringen is
om stromingen en zandtransporten te beïnvloeden
in een door de mens gewenste richting. Daarnaast
vertegenwoordigen ze in de loop der jaren steeds
meer een grote cultuurhistorische waarde. Deze uit
de inleiding van het boek 'geleende' formuleringen
klinken misschien wat plechtstatig, maar daar moet
de potentiële lezer zich zeker niet door laten
afschrikken. De verder toegankelijke teksten die dit
boek van fotografe Pauline van Lynden toelichten,
zijn een zinvolle aanvulling op de vele prachtige
(kleur- en zwart-wit) foto's: de lezer ruikt bijna het
aan de palen aangekoekte wier. Kortom, een
prachtboek, dat ook in een Engelse editie verscheen
onder de titel A resistible farce - when man meets
the sea. Uit commercieel oogpunt ware een Duitse
editie te overwegen. Helaas heeft de Duitse taal
geen equivalent voor paalhoofd. 'Wellenbrecher'
(golfbreker) komt nog het dichtst in de buurt. Das
Wunder der Walcherische Wellenbrecher dan
maar?
Eric-Jan Weterings
