Oe praet jie? Hans Van de Veide
Zeeuwen, Brabanders en Limburgers Jos Swanenberg
over hun eigen dialecten
Veronique De Tier
Martine Schrier
Ton van de Wijngaard
hebben wij (onderzoekers van de Universiteit
Utrecht en de drie streektaalconsulenten en -func
tionarissen van Zeeland, Noord-Brabant en Lim
burg) in april 2006 en in april 2007 een internet-
enquête gehouden in de drie zuidelijke provincies.
Met deze enquête wilden we onderzoeken in welke
mate Zeeuwen, Brabanders en Limburgers hun dia
lect nog begrijpen, wanneer ze dialect spreken en
hoe ze tegenover hun eigen dialecten staan. De drie
zuidelijke provincies Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg zijn provincies met grote verschillen: er
zijn 0111 te beginnen de verschillen in inwonersaan
tal: 2.415.946 in Brabant, 1.131.938 in Limburg en
380.186 in Zeeland (gegevens uit 2007). De drie
provincies vertegenwoordigen ook drie verschil
lende dialectgebieden. De Brabantse dialecten
liggen wellicht het dichtst bij de standaardtaal,
de Limburgse zijn er het verst van verwijderd
(Hoppenbrouwers Hoppenbrouwers 2001). Vol
gens Driessen (2005) gaat het dialectgebruik heel
vlug achteruit in Nederland, ook in het zuiden. Dat
geldt volgens hem zeker voor Zeeland en Brabant;
in Limburg blijft het redelijk stabiel. Hebben we in
onze enquête even dramatische cijfers gevonden
als Driessen? Of valt het wel nog mee met het
dialect in die drie regio's? In dit artikel bespreken
we de resultaten van deze internetenquête. We
bekijken wat algemene resultaten voor de drie
provincies en gaan bij ieder onderdeel wat dieper
in op de Zeeuwse situatie.
Het onderzoek
De dialectenquête die we hebben gebruikt bij dit
onderzoek is een aangepaste en uitgebreide versie
van een enquête die in 2002 via internet werd
afgenomen in Limburg (Belemans 2002) en een
internet- en telefonische enquête in Noord-Brabant
(Swanenberg 2006). Een van de voordelen van een
internetenquête is het gemak om een adaptieve
vragenlijst te maken waarbij deelnemers alleen
vragen krijgen die voor hen van toepassing zijn.
Het lijkt erop dat invullers de enquêtes hierdoor
ernstiger opvatten, wat resulteert in een hoger per
centage volledig ingevulde enquêtes.
Inleiding
Dat in grote delen van Nederland nauwelijks nog
dialect wordt gesproken, is algemeen bekend. Maar
geldt dat voor alle streken, of spreken we dan enkel
over de Randstad? In Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg is bijvoorbeeld nog geregeld dialect te
horen, maar in vergelijking met vijftig jaar geleden
worden dialecten natuurlijk door minder mensen
en in minder situaties gesproken. Dergelijke bewe
ringen zijn echter nauwelijks door grootschalig
wetenschappelijk onderzoek onderbouwd. Daarom
De voorkant van de folder van de Zeeuwse Dialeetenverenig'ing.
Deze vereniging speelt een belangrijke rol in het levend houden
van de Zeeuwse 'Taele'.
Oe praet jie?
53
