geeft tenslotte veel inside-informatie. Veel gebeur
tenissen ook, die waarschijnlijk in het geheugen
gegrift blijven staan en weinig aan actualiteits
waarde hebben verloren. Wat te denken van de
frauderende boekhouder, die zes jaar lang ongehin
derd zijn gang kon gaan en in totaal 37.000 gulden
achteroverdrukte voordat hij in 1952 werd gearres
teerd? "U hebt in het groot verduisterd, in het groot
vervalst en in het groot over de balk gegooid",
waren de woorden die de man van de Officier van
Justitie te horen kreeg.
Het boek is echter niet alleen interessant voor
de direct of indirect betrokkenen, ook lezers met
belangstelling voor de sociale geschiedenis van
Nederland in de twintigste eeuw komen aan hun
trekken. Voor hen is vooral het laatste hoofdstuk de
moeite waard, waarin de auteur de geschiedenis
van Zonneveld beschrijft tegen de achtergrond van
de veranderende Nederlandse samenleving. Als
particuliere instelling begonnen - de overheid liet
in het begin van de twintigste eeuw nog veel aan
het particuliere initiatief over - groeide de instel
ling na de Tweede Wereldoorlog uit tot een profes
sionele organisatie, waarvan de autonomie door de
overheid steeds meer aan banden werd gelegd.
Albert L. Kort
R.M. van Heeringen, A.G. Jong, M.J.G.Th. Montforts,
A.W.P.M. Penders en C.A.M. van Rooijen. Monumen
ten van aarde. Beeldcatalogus van de Zeeuwse bergjes.
Koudekerke, Bos Et Böttcher, 2007. 253 blz., geheel
in kleur geïllustreerd met foto's, kaarten en tabellen,
literatuuropgave en cd-rom. ISBN/EAN 978-90-
77525-13-5. Prijs 32,50.
Wat krieg'e we noe? Op de
omslag van het boek Monu
menten van aarde staat een
foto van een vliedberg bij
Gaping'e, ruilverkaveling's-
weg op de voorgrond,
nieuwe woonwijk op de ach
tergrond. Alles zeer bekend.
Maar boven op de berg staat een houten bouwwerk
in de vorm van een hooiberg, omringd door ver
vaarlijk gepunte stokken. Een trapje lijkt vanuit de
ingang van het gebouw af te dalen naar het bin
nenste van de berg. Wat is dat nu? Heb ik op mijn
fietstochten over Walcheren iets over het hoofd
gezien?
Nee dus, want op de binnenzijde van het
omslag staat in hele kleine lettertjes: "De foto op
de voorzijde is een trucage-foto". Door deze
onverwachte introductie word je wat achterdochtig,
maar nee, de rest van het boek is bloedserieus. Het
bouwwerk op de foto blijkt een reconstructie van
een mottekasteel in Frankrijk te zijn. Zoiets kan
ook op de berg" in Gapinge hebben gestaan,
Monumenten van aarde is, zoals de ondertitel
aangeeft, een inventarisatie in woord, beeld en cij
fers van alle 38 Zeeuwse 'vliedbergen'. De auteurs
hebben terecht de voorkeur gegeven aan het woord
'bergje' in plaats van de algemeen gebruikte, maar
misleidende term 'vliedberg'. Het geheel is het
resultaat van een inventarisatie die in de jaren
2002-2006 is uitgevoerd. Van elke berg" zijn een
g'rondfoto, een luchtfoto, een hoogtekaartje en
twee fragmenten uit de topografische kaart (oud en
recent) opgenomen. Ook worden alle relevante
gegevens vermeld. Bijzonder interessant is ook bij
elke berg, voorzover aanwezig, de volledige tekst
van de inventarisatie van De Man uit 1887, die
veel informatie bevat over de toenmalige toestand
van de berg. Zo volledig' en nauwkeurig zijn de
bergjes nog nooit geïnventariseerd.
In enkele inleidende hoofdstukken wordt een
overzicht gegeven van de onderzoeksgeschiedenis
en de wettelijke bescherming van de bergjes. Ook
wordt ingegaan op de stand van de kennis van de
bergjes als zodanig. Aan het eind van het boek
volgt nog een aangename verrassing: een volledige
herdruk van het working paper van het legendari
sche symposion 'De vliedbergen in het kustgebied
van Vlaanderen, Zeeland en Zuid-Holland' uit
1968, dat het begin markeerde van het moderne
vliedbergenonderzoek. Hieraan zijn de namen ver
bonden van de toenmalige geografiestudenten Aad
de Klerk, Thorn van der Meulen en Jelle Vervloet.
Boekbesprekingen
75
