17.4
Veel protestantse bijbeltjes en psalmboekjes hadden zilveren
sloten met afbeeldingen van Mozes en Aaron en voorstellingen
van de vier evangelisten. Zilverwerk ca. 1857 van Gebr. De Lange
Wendels, Middelburg.
Menig boekbandje had één enkelvoudig slot,
waarmee een bepaalde uitstraling" werd verkregen.
Maar verreweg de meeste boekjes hadden een
dubbele sluiting. Dit stond uiteraard rijker en ver
hoogde de allure van het boekje.
Zilveren hoekbeslag
Afgezien van sloten kwamen op de boekjes hoek
stukken voor, die oorspronkelijk bedoeld waren
- zoals trouwens alle hoekbeslag - om de band te
beschermen. Te onderscheiden zijn front- en rug'-
hoekstukken. Hieraan kon zogenoemd kantbeslag
worden toegevoegd, dat als driezijdige of vierzij
dige rand rondom de platten werd aangebracht.
Aan de bovenzijde van de boekband werden soms
kettingklampen met ringen of ogen gemonteerd.
Hieraan werd een draagkoord of ketting bevestigd,
zodat het boek als een handtasje kon worden mee
genomen.
Centraal op de platten van de boekband kon
den middenstukken worden geplaatst, die werden
gebruikt voor het aanbrengen van een monogram,
een familiewapen of een zinnebeeldige voorstel
ling. De functie van boekbandprotectie was bij het
plaats maakte voor symmetrisch gevormd zilver
werk van de romantiek.
Ook de techniek om zilver te fatsoeneren
stond niet stil. Moesten boeksloten aanvankelijk
met de hand uitgezaagd, gedreven, geciseleerd of
van getrokken draadwerk (filigrein) vervaardigd
worden, later konden ze worden gegoten door
dat bedrijfsklare mallen ter beschikking kwamen.
Vanzelfsprekend bleven er nog heel wat handma
tige bewerkingen te doen, zoals passend maken,
bruneren, graveren en afwerken. Een kunstzinnige
zilversmid kon zich dus creatief goed uitleven op
boeksloten en hoekbeslag.
Zilveren boeksloten
Een boekslot bestaat uit drie delen: een muiter, een
klamparm en een aanzetstuk. De muiter is het pas
sieve deel dat op het voorplat van de boekband is
gemonteerd. Hierin valt de sluithaak van de klamp
arm; deze klamparm is scharnierend verbonden
met het aanzetstuk. Het aanzetstuk is het onderdeel
van het boekslot dat vast op het achterplat van de
boekband is bevestigd.
Joods gebedsboekje, 17de/18de eeuw met 'Kroon der Wet'.
Zondags ziIver 1 23
