Na afloop van de plechtigheid en het défilé, zo
meldde de Vlissingsche Courant, hielden op de
terugweg naar de stad de Vlissingse muziekgezel
schappen Sint Caecilia, Ons Genoegen en de Post-
fanfare er een opgewekte stemming in. Rond vijf
uur scheepten de Belgische bezoekers zich weer
in op weg naar huis. In de dagen daarna ontving
het Vlissingse gemeentebestuur verscheidene
bedankbrieven van Belgische nabestaanden, over
de wijze waarop hun gestorven familieleden
waren geëerd.
Het monument: een diepere betekenis
Wat was het voor een monument, dat zo veel
bezoekers had getrokken? Dit "grootsch" monu
ment, zoals het nu nog in volle glorie te bezichti
gen is, doet op het eerste gezicht het meest den
ken aan een piëta, een afbeelding van Maria met
de gestorven Jezus op haar schoot. Aan de voor
zijde van het voetstuk is een forse crucifix aan
gebracht, met links en rechts daarvan de tekst:
DECORUM EST PRO PATR1A MORI.8
De achterzijde van het voetstuk heeft de tekst:
De Belgische Vaderlandsche Bond
Herdenken om te Strijden
Aan de verbondene Strijders
La Ligue Patriotique Beige
Se Souvenir pour Combattre
aux Combattants
1914 - 1918
Zoals bij elke zinnebeeldige voorstelling kunnen
er verschillende betekenissen aan het monument
gegeven worden. De heer Timmermans, van de
Vlissingse afdeling van de Herdenkingsbond, gaf
er volgens de Vlissingsche Courant in zijn toe
spraak bij de inhuldiging van het monument de
volgende duiding aan: "Wij staan hier allen als
toeschouwers te kijken naar de apotheose van de
wreeden oorlog welke ons symbolisch daarstelt:
De doodsstrijd van een stervende soldaat. Het
doorschoten lichaam dat enkele uren van tevoren
nog van jeugdige levenskracht blaakte ligt mat en
hulpeloos, een menschelijk wrak gelijk. Geen
harde trekken vertoonen zich meer op het gelaat,
alle hartstochten zijn er uit geweken, alle driften
hebben uitgewoed, geen menschenhaat, geen
moordlust, geen opzwepende razernij, neen lief
lijke kalmte en zacht-stille vrede liggen erop uit
gespreid. Zo spreekt het kunstig stuk tot ons
zijn taal van vrede en broedermin. Het toont ons
in een aaneenschakeling van die vijftienhonderd
zestig dagen der rampzaligheid en deug'dvergrui-
zing de millioenen menschenlevens, welke geof
ferd zijn aan menschenhaat en rassenstrijd in
den afschuwelijksten aller oorlogen."
Het "kunstig stuk" mocht volgens Timmer
mans dan voor zichzelf spreken, de verslaggever
van de Middelburgsche Courant die bij de plech
tigheid aanwezig was interpreteerde het beeld
toch weer op een andere manier. Volgens deze
was het de Zeeuwse maagd die de stervende sol
daat opving. Verschillende details waren hem
opgevallen, en dat leidde tot de (impliciete) con
clusie dat het bij de stervende soldaat om een Bel
gische strijder ging: "Het hoofd van den ster
vende heeft een verbonden schedel, en het gelaat
getuigt van vlijmende smart, maar ook van
berusting en hoop. Uit den linkerarm schijnt het
leven reeds geweken en de half gesloten vuist
hangt slap neer en wordt door een teedere hand
van de maagd ondersteund. Daarentegen schijnt
de rechterarm nog vol kracht en omvat de vuist
het geweldige slagzwaard omkneld als een voor
stelling van wat een voor zijn vrijheid kampende
kleine natie vermag."
De slachtoffers
De meeste slachtoffers die op het geallieerde oor
logskerkhof rusten zijn op de Zeeuwse kusten
aangespoeld, van Cadzand in het zuiden tot
Renesse in het noorden. Sommigen werden ook
dieper de Zeeuwse zeegaten in aangetroffen, bij
Nieuwdorp, Wissenkerke en Looperskapelle. In
eerste instantie werden slachtoffers begraven in
de plaats waar ze gevonden werden. Pas later,
nadat het besluit was gevallen om één geallieerde
begraafplaats voor Zeeland te stichten, werden ze
naar Vlissingen vervoerd. Dat was vanaf het
begin, van het moment dat de Herdenkingsbond
het stichten van een oorlogskerkhof ter sprake
bracht, de bedoeling: hier zouden alle geallieerde
gesneuvelden uit heel Zeeland worden samenge
bracht. Vooruitlopend op het formele besluit van
de gemeente werd daar al mee begonnen in janu
ari 1918. Na het einde van de oorlog gebeurde het
72 Het geallieerde W01-oorlogskerkhof in Vlissingen
