en natuur, allemaal in kleur uitgevoerd in
gouache (dekkende waterverf).
Het boek van Karman is daarmee niet alleen
een nuttig en handig naslagwerk, maar ook een
lust voor het oog. Het is mooi vormgegeven door
ADZ te Vlissingen. Het is dan ook bijzonder ver
heugend dat de gemeente Noord-Beveland aan
alle huishoudens van het eiland een exemplaar
heeft aangeboden. Maar ook voor de niet-Peelan-
ders, hetzij Zeeuwen, hetzij buitendijkers, is het
een waardevolle aanwinst voor hun Zeeuwse
boekenplank.
Adri Karman heeft de laatste jaren in de hele
provincie waardering verworven voor zijn geïl
lustreerde rubriek in de PZC. Terecht is hij in
2008 onderscheiden met de Ruige Anjer van de
Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Ver
eniging, afdeling De Bevelanden. De rest van
Zeeland mag jaloers zijn op dit Noord-Beveland-
boek.
Ad Beenhakker
Wim Adriaansen, Jons Viruly, 1905-1986, vlieger en
schrijver, Vleugels aan het woord gegeven, Aprilis
2008, 368 pp., 29,95, ISBN 978-90-5994-223-3.
Vliegenier, schrijver en (onder veel meer) echtge
noot van actrice Mary Dresselhuys Adriaan
(roepnaam Jons) Viruly is 23 jaar na zijn dood
nog steeds een 'bekende Nederlander'. Lucht-
vaartdeskundige Wim Adriaansen schreef een
biografie van deze kleurrijke figuur. Maar wat
heeft Viruly (1905-1986) met Zeeland te maken?
Het antwoord op die vraag staat al in de eer
ste tientallen pagina's van het rijkelijk in zwart
wit geïllustreerde boek. De vader van Jons werd
in 1913 benoemd tot burgemeester van het Wal-
cherse Westkapelle, waarop voor de jonge Viruly
zeven Zeeuwse jaren zouden volgen. Op pagina
22 van het boek stelt de schrijver de vraag Mag
Adriaan Viruly onder de Zeeuwen worden gere
kend?" Adriaansen laat hem zelf het antwoord
geven, via een citaat uit Virulys boek Mannen:
"Maar ik heb daarbij ook bijna altijd het gevoel
gehad, dat alles zijn kleur gekregen heeft door
mijn jeugdjaren op Westkappel. Toen, tussen mijn
negende en mijn zestiende, is het allemaal begon
nen. Opkijken naar vliegtuigen... De Engelse en
de Duitse in de eerste oorlog'. Meisjes. Het lezen
en daardoor het schrijven. De zee. De lucht. De
vertes. Alles. Die jaren hebben iets Zeeuws-essen
tieels bijgedragen aan alles wat me later over
kwam."
Tussen 1930 en 1985 publiceerde Viruly foto-,
jeugd- en instructieboeken, vertalingen en
toneelstukken, die als appendix in Vleugels aan
het woord zijn opgenomen. Zijn biograaf vraagt
zich af waarom nooit eerder een boek over zijn
hoofdpersoon verscheen. Die leemte is dus geluk
kig g'evuld. Het boek van Adriaansen kreeg
lovende kritieken, maar het Zeeuwse element
kreeg daarbij nauwelijks aandacht. Die omissie is
hopelijk hiermee rechtgezet.
Ds. John Bijman, Jan Pleijte, Lenie du Bois en Arco
Willeboordse, Godshuis Momument. 1050 jaar Sint
Baafskerk te Aardenburg, Werkgroep 1050 jaar Sint
Baafskerk, 42 pp. 7,50, geen ISBN. Verkrijgbaar bij
de boekhandels Basting te Oostburg en De Drvkkery
te Middelburg. Inlichtingen: tel. 0117-493014.
De koorkerk van Zeelands oudste stad Aarden-
burg' is anno 2009 nog steeds in gebruik als
godshuis. In de vorige eeuw werden tijdens een
restauratie onder het zand bijzondere middel
eeuwse grafschilderingen ontdekt, waarvan er
enkele zijn tentoongesteld in het monumentale
gebouw. Bijzonder is voorts dat in de Sint Baafs
jaarlijks de Mattheus Passion wordt uitgevoerd
door de Nederlandse Bach Vereniging. De samen
stellers van deze rijkelijk in kleur geïllustreerde
brochure willen daarin dan ook "cultus en cul
tuur" in de Sint Baafs presenteren. Daar zijn ze
goed in geslaagd.
Eric-Jan Weterings
88
Boekbesprekingen
