Summa Pliyfici The-
IPTTT
18.2
Nieuwe Kerk te Middelburg' (een naam die overi
gens pas in 1585, dat wil zeggen na de Reforma
tie, in zwang was gekomen). Dit deel van de oude
Abdijkerk werd eindjaren negentig met een muur
afgescheiden van het oude koor en opnieuw inge
richt met een "preekstoel met [doop-]tuin", "18
roeden banken", een portaal en een orgel.17
Een filosofische disputatie
Ten behoeve van de publieke colleges werden er
vanaf 1594 ook heuse theses gedrukt, die werden
uitgegeven door de Middelburgse stadsdrukker
Richard Schilders.18
Een uiterst zeldzaam bewijs van die preacade-
rnische activiteit in Middelburg wordt bewaard in
de bibliotheek van het Trinity College te Dublin.
Het betreft een door Schilders gedrukte filosofi
sche disputatie, gehouden op 3 juli 1597 in de
Nieuwe Kerk te Middelburg. De disputant van die
dag was de Vlaamse student Jacobus van der
Veste (wiens naam conform de mode van die
dagen was gelatiniseerd tot Vervestius). Hij
bracht zijn Latijnse stellingen ten gehore onder
het presidium van voornoemde lector Johannes
Murdison.19 De gedrukte disputatie omvat slechts
zeven gedrukte pagina's in klein octavoformaat.
De titelpagina vermeldt de bij academische dispu
taties gebruikelijke onderdelen: een titel, het pre
sidium (hier aangegeven met Murdisons initia
len), de naam van de disputant en zijn afkomst.
Waar meestal ook de plaats en het tijdstip worden
vermeld, staat ditmaal slechts de aanduiding
"Hora et Loco Consuetis" (op de gebruikelijke tijd
en plaats). Na de titelpagina volgt een opdracht
aan het college van curatoren van de Middel
burgse Latijnse School. Dit college was pas een
paar jaar tevoren ingesteld, vermoedelijk met het
doel om het bestuur van de school op een grotere
afstand van het stadsbestuur te plaatsen. Uit deze
opdracht blijkt ook dat men destijds de preacade-
nrische publieke colleges duidelijk als een ver
lengstuk zag van de lessen in de Latijnse School.
In Zeeland volgde men dus het model dat aan
vankelijk ook bij de stichting van de Leidse uni
versiteit voor ogen had gestaan, namelijk een
nauwe verbintenis tussen een universitaire voor
opleiding, de Latijnse School dus, en een acade
mische bovenbouw, te weten een Illustre School,
of mogelijk zelfs een volwaardige universiteit.20
Deze nauwe verbintenis van de academische acti-
fibus comprehen/a.
Ad cjuat refpondcre conabicur Diuino fi-
uente ruiming
Sub pr-rfidio
Ucobui l'eruejliusFJand.
Ad dicm lulij i j 7.
Hord lococoriiucti>.
M I D DU t V I O Ij
Excudcbac Rich, Scluldcn.
Titelblad van de oudst bewaard gebleven Zeeuwse filosofisch-
theologische disputatie, gehouden op 3 juli 1597 in de Nieuwe
Kerk te Middelburg, door de student Jacobus van der Veste,
onder het presidium van de lector filosofie, de Schot Johannes
Murdison. (Courtesy: Trinity College, Dublin)
viteiten met die van de Latijnse School zou ook
later, na de formele oprichting van de Illustre
School te Middelburg, blijven bestaan. Dit in
tegenstelling tot de situatie in Leiden, waar het
stadsbestuur zich altijd tegen de integratie van de
Latijnse School in de universiteit heeft verzet.21
In de disputatie zelf wordt een beknopt over
zicht gegeven van wat er in Murdisons colleges
zoal aan de orde was gekomen. In negentien the
ses (stellingen) en vier "corollaria" (toegiften)
presenteerde Van der Veste onderdelen uit de
aristotelische Physica. Van dat natuurfilosofische
traktaat werden niet alleen de acht boeken geëx
cerpeerd, maar ook geschriften werden behandeld
die organiek met de Physica samenhingen, zoals
De Coelo (de hemel), De Generatione (van de
voortplanting) en De Meteorologie (van de hemel
verschijnselen). Ten slotte besteedde Van der
Veste ook nog aandacht aan een paar kleinere
verhandelingen, zoals De Sensu et Sensato (van
het gevoel en de gewaarwordingen) en De Somno
Zeeuws preacademisch erfgoed
53
