staten. De eerste kolonisten kwamen aan in de
stad Milwaukee en verspreidden zich in de omge
ving. Ze hadden geen welomlijnd plan zoals de
immigranten in Holland, Zeeland en Pella. Ook
misten ze sterke leiders die de zaken regelden en
de eenheid handhaafden. De doorsnee immigrant
uit Nederland in deze staat had een redelijk bud
get en kon een bedrijf ontwikkelen zonder daarbij
al te veel op zijn stamgenoten te hoeven leunen.
Het gevolg was dat kolonisten minder solidair
hoefden te zijn. Het ontbreken van een wederke
rige economische relatie tussen Nederlandse
gemeenschappen in de steden en omliggende dor
pen, zoals die wel bestond in Michigan tussen
Grand Rapids, Holland en buurgemeentes, belem
merde een voortgaande groei in Wisconsin. In de
streek rond Sheboygan slaagde men er niet in om
op tijd spoorlijnen verder naar het westen door te
trekken, waardoor de aansluiting met de groei
kernen spaak liep. Deze omstandigheden trokken
immigranten aan die er de voorkeur aan gaven
buiten het bereik van de door predikanten gedo
mineerde vestigingen te wonen. Het stichten van
eigen kerken verliep daarom langzamer en werd
nog verder bemoeilijkt door onderlinge verdeeld
heid. Waar in Michigan de kerken de motor voor
verdere culturele ontwikkeling vormden, bleef
Wisconsin lang een zorgenkindje. Redacteur
Quintus paste in deze meer kritische houding ten
opzichte van het kerkelijk gezag.26
Quintus heeft misschien niet al deze factoren
onderkend, maar was als geen ander in de positie
om de verhouding tussen de verschillende regio's
te kunnen afwegen. Aan zijn unieke positie op
het kruispunt van de Nederlanders in Amerika
kwam een einde door zijn afscheid van de She
boygan Nieuwsbode. Hij kon echter troost putten
uit het gegeven dat de formule van zijn krant
door anderen werd gekopieerd. Weekbladen in
plaatsen als Holland, Michigan (De Hollander en
De Grondwet) en Orange City, Iowa (De Volks
vriend) namen de rol van de Sheboygan Nieuws
bode als spreekbuis van de Hollanders in Amerika
over.27
Slot
Na het overlijden van zijn vrouw in 1903 trok
Jacob in bij zijn dochter Jennie in Plainwell,
Michigan, waar hij in 1906 op vijfentachtigjarig'e
leeftijd overleed. De naam Quintus was toen
allang in Nederland vergeten.28 Intussen is hij
ruim een eeuw later weer als grondlegger van de
Nederlandstalige pers in de Verenigde Staten aan
de vergetelheid ontrukt. Hem komt niet alleen de
eer toe de eerste levensvatbare Nederlandstalige
krant in Amerika te hebben opgezet, zijn levens
geschiedenis illustreert tevens hoe informele net
werken de emigratiebeweging in Zeeland ver
sterkten, hoe Zeeuwen meewerkten aan het
leggen van een basis voor een onderling verbon
den ketting van nederzettingen en hoe sommigen
van hen alert reageerden op verschuivingen in de
onderlinge verhoudingen tussen de gemeenschap
pen. Jacob Quintus maakte optimaal gebruik van
zijn ervaringen in Zeeland om een strategische
positie in de Nieuwe Wereld in te nemen.
Noten
1. A. Flikweert, 'De familie Quintus op Schouwen-Duive-
land', Zeeuws Archief, Collectie Zeeuwse Genealogieën
(toegang 166), inv.nr. 1030, en het digitale databestand
'Zeeuwen Gezocht'.
2. Zierikzeesehe Courant, 27 oktober 1837.
3. Tine Visser, Vernieuwing van het lager onderwijs in
Zeeland in de eerste helft van de negentiende eeuw
(Stadsdrukkerij Vlissingen, 1995), 63-69, 108, 145, 164,
173-177. Zeeuws Archief, toegang 45, Commissie van
Onderwijs, inv.nr. 7: Quintus slaagde voor zijn eerste
examen (onderwijzer vierde rang) op 3/4 april 1839, voor
derderang op 14/15 april 1841 en voor zijn examen
onderwijzer van de tweede rang op 8/9 oktober 1845.
4. Dingeman Versteeg, De Pelgrim-Vaders van het westen
(Grand Rapids: C.M. Loomis Et Co., 1886), 24; William
C. Walvoord, Windmill Memories (Cedar Grove: Villager
Publications, 1979), 1 1.
5. Flans Krabbendam, Vrijheid in het verschiet. Nederlandse
emigratie naar Amerika, 1840-1940 (Hilversum: Verloren,
2006).
6. Henry S. Lucas, Netherlanders in America. Dutch Immigra
tion to the United States and Canada, 1789-1950 (Ann
Arbor: University of Michigan Press, 1955; repr. Grand
Rapids: Eerdmans, 1989), 196-225.
7. Zierikzeesehe Nieuwsbode, 23 augustus 1847. Frans van
Driele in De Hope, 8 juni 1898. In Memoriam Francis Van
Driele (z.pi.Rookus Printing House, 1900), 31.
8. Zierikzeesehe Nieuwsbode, 26 augustus 1847, en Jacob
Quintus, 'Een terugblik over vijftig jaren', in De Grondwet,
21 november 1911.
9. Henry S. Lucas, red., Dutch Immigrant Memoirs and
110
Jacob Quintus
