Boekbesprekingen
n Albert L. Kort, Bromsnor in Zeeland. Een gesehie- die eindigden in 1943. De Duitse bezetter besloot
r- denis van de gemeenteveldwacht, 1795-1943, Uit- tot reorganisatie van de politie waardoor in alle
geverij ADZ, Vlissingen 2010. 304 blz. ISBN 978- kleine gemeenten de veldwachters werden inge-
90-72838-48-3. 24,95. lijfd bij de marechaussee. Alleen de grotere
n gemeenten behielden (voorlopig) hun gemeente-
Uitdagend staat veldwachter Rottier uit 's-Heer politie. Het boek gaat dan ook vooral over het
Abtskerke op het fraai uitgevoerde boek. De ene platteland,
et hand in de zij en met zijn andere houdt hij het In het eerste deel komt de Zeeuwse veldwach-
r- stuur van zijn fiets vast. Als representant van de ter aan bod. Gelardeerd met talrijke plaatselijke
politie draagt zijn postuur bij aan zijn macht en details worden de organisatie en de regelgeving
dt gezag. Alleen degenen die van'voor de oorlog' belicht. Veel aandacht is er voor wie in aanmer-
ks- zijn, hebben zo'n politieagent oude stijl meege- king kwam voor deze functie, wat de werkzaam-
de. maakt, maar hij kreeg een postume verlenging in heden van de veldwachter waren en hoe het was
ie- de vorm van veldwachter Flipse in de avonturen gesteld met zijn kleding, bewapening en huisves-
:t van Dik Trom, de jeugdboeken van C.Joh. Kieviet, ting. Vooral het functioneren van de veldwach-
en van Bromsnor, het alter ego van Swiebertje. Zo ters wordt belicht. Het is een aaneenschakeling
leeft hij bij velen ook voort: een niet al te slimme van klachten over de lage lonen en de slechte
?il- man, die het niettemin goed meende. werkomstandigheden. Vooral daaruit wordt dui-
Hoe nadrukkelijk ook aanwezig in de samen- delijk dat de professionalisering van de politie
leving, voor de veldwachter was tot dusverre langzaam verliep. Tot verbetering van de salaris-
slechts een bescheiden plaatsje ingeruimd in de sen kwam het nadat de vrijheid van de gemeenten
historiografie. Albert Kort heeft daar verandering werd teruggedrongen en de provincie meer
in gebracht. In tal van tijdschriften van Zeeuwse ingreep. De verbeterde rechtspositie van de veld-
historische verenigingen en in lezingen heeft hij wachters en een beter pensioen maakten dat zij
in de afgelopen jaren het publiek deelgenoot minder afhankelijk werden van de willekeur van
gemaakt van de resultaten van zijn onderzoek. vooral burgemeesters zodat ze niet tot op hoge
Die kennis is nu gebundeld in dit boek. Albert leeftijd in functie moesten blijven.
Kort toont zich, net zoals in zijn andere publica- Saillante details geeft de auteur over veld-
ties, een bekwaam onderzoeker en groot deskun- wachters die zo ongeveer alles overtraden waar
dige waar het gaat om de negentiende en de eer- tegen zij zelf moesten optreden. Het lijkt erop dat
ste helft van de twintigste eeuw. De auteur maakt in de loop van de negentiende eeuw het ene
duidelijk dat de veldwachter een niet te ontken- schandaal op het andere volgde,
nen plaats innam in een samenleving waarin de In het tweede deel gaat de auteur nader in op
overheid een steeds grotere plaats opeiste. enkele dorpen. Het zijn doorsneegevallen om te
Het boek legt de wortels bloot van de politie laten zien hoe de theorie haar vertaling vond in
die in zijn huidige vorm teruggaat tot de Bataafs- de praktijk. Zodoende wordt elke Zeeuwse regio
Franse tijd. Zoals vaak in die tijd was het huidige belicht. Ook in dit deel van het boek laat de
Zeeuws-Vlaanderen koploper als het ging om de auteur zien dat hij een breed scala en een grote
invoering van nieuwe regels. Na de veroveringen hoeveelheid archivalia heeft doorgenomen. Niet
door de Franse legers werd hier de wetgeving, alleen deed hij onderzoek in de archieven van de
geïnspireerd door de nieuwe idealen, het eerst gemeenten maar ook van de Commissaris des
van kracht. De Zeeuwse eilanden volgden in 1810 Konings. Ook andere bronnen, zoals de autobio-
toen keizer Napoleon het koninkrijk Holland toe- grafie van veldwachter Klooster uit Dreischor,
voegde aan zijn rijk. In grote lijnen maar met oog geven inzicht hoe de betrokkenen zelf tegen hun
voor details schetst de auteur de ontwikkelingen functie en werkzaamheden aankeken.
Boekbesprekingen
159
