opzichte van buitenoppervlak; een compacte
vorm met weinig of geen aan- en uitbouwen
is gunstiger en een bolvorm het ideaal;
- een dik isolatiepakket in de buitenschil, waar
door nauwelijks nog warmte verloren gaat.
Hierbij moet worden gedacht aan isolatie
waarden van R 8.0 m2k/W (denk aan isola
tiediktes van 30 cm). Verder gasgevulde drie
voudige beglazing in geïsoleerde
kozijnprofielen met zeer hoge isolatiewaardes;
- zoneren en compartimenteren van ruimtes
kan het energieverbruik gunstig beïnvloeden.
Ruimtes die minder behoeven te worden ver
warmd aan de noordzijde en eventueel ruim
tes die zelden of veel minder moeten worden
verwarmd als apart geïsoleerde compartimen
ten uitvoeren;
- ongecontroleerde ventilatieverliezen beperken
door luchtdichte constructies. Als de thermi
sche schil optimaal is geïsoleerd, wordt dit
energetisch van zeer groot belang;
- tochtportalen, beschutte entrees en onver
warmde serres zijn eveneens doeltreffende
middelen;
- omdat het energetisch van groot belang is de
ongecontroleerde ventilatieverliezen te beper
ken, wordt het van groot belang om een
gezond binnenklimaat te kunnen waarborgen,
om goed gecontroleerd te kunnen ventileren.
Een gebalanceerd ventilatiesysteem met
warmteterugwinning is hiervoor een goede
oplossing en waarborgt een gezond binnenkli
maat, mits goed aangelegd en onderhouden.
Een tweede stap is gebruikmaken van pas
sieve zon-instraling door de juiste situering van
de glasvlakken, dus weinig op het noorden en
veel op het zuiden. De gratis ingevangen warmte
kan nog beter worden benut als die tijdelijk kan
worden opgeslagen in de bouwmassa (betonkern-
activering). De warmte wordt dan in steen en
beton opgeslagen en later weer afgegeven. Ook in
de zomer kan dit voor koeling omgekeerd werken
door middel van nachtventilatie. Op een meer
actieve manier kan zonnewarmte worden
gebruikt om water op te warmen (zonnecollecto
ren) of zonnewarmte om te zetten in elektrische
energie (fotovoltaïsche cellen).
Pas de derde stap is de dan nog noodzakelijke
energiebehoefte te dekken door apparatuur die op
een zo zuinig mogelijke wijze energie opwekt
door middel van bijvoorbeeld geothermie of aero-
Nummerdor te Grijpskerke: 23 huurappartementen, 7 koop
appartementen, dorpshuis, theater/gymzaal, jeugdhonk en
commerciële ruimtes. Uniek qua duurzaamheid in Nederland.
Illustratie: L. de Putter.
thermie (aard- of luchtwarmtepompen). Ook valt
te denken aan warmtekrachtinstallaties en andere
steeds zuiniger installatietechnieken, die momen
teel volop in ontwikkeling zijn.
Ook het daadwerkelijk bouwen, renoveren en
slopen kost energie, door bouwactiviteiten zelf en
door de winning van grondstoffen en de produc
tie van de bouwmaterialen. Hiermee wordt nog
nauwelijks rekening gehouden bij de keuze van
bouwmaterialen, constructies en bouwsystemen.
Het is dan ook voor de hand liggend om dit
inzichtelijk te maken en in de te nemen beslissin
gen te betrekken.
Water
Het is inmiddels vanzelfsprekend voorzieningen
toe te passen als waterbesparende douches en toi
letten. Voor toiletspoeling wordt meer dan de
helft van ons drinkwater gebruikt. Water dat met
veel zorg en kosten geschikt is gemaakt als
drinkwater te gebruiken als spoelwater is eigen
lijk te gek voor woorden. Er zijn goede systemen
in de handel om regenwater op te vangen en als
toiletspoeling te gebruiken. Omdat drinkwater
nog relatief goedkoop is, worden deze systemen
nog weinig toegepast.
Ook bij de keuze van bouwmaterialen dient er
een afweging plaats te vinden op het thema
water. Wordt er bij winning van grondstoffen
veel water verbruikt of verontreinigd? Ook moet
bekeken worden of er in het gebouw materialen of
bouwmethodes worden toegepast die bij onder
houd vaak met (veel) water moeten worden gerei
nigd. Verder kunnen toegepaste materialen uitlo-
Integraal duurzaam wonen
57
