gen en in het milieu terechtkomen, waardoor
water wordt verontreinigend met bijvoorbeeld
metalen en chemische stoffen.
Afvalwater dat doorgaans al dan niet geschei
den in rioolstelsels terechtkomt, kan ook al of
niet gedeeltelijk worden afgekoppeld, decentraal
opgevangen en gezuiverd door middel van
natuurlijke systemen.
Afval
Nederland produceert grote hoeveelheden bouw
en sloopafval. Ongeveer een kwart van alle afval
is afkomstig van bouw en sloop. Door architecten
en bouwers kan deze berg sterk worden beperkt.
De eerste en belangrijkste stap hierbij is afval
zoveel mogelijk te voorkomen, waarbij een lange
levensduur van het gebouw uiteraard de eerste
winst is. Ook door een uitgekiend ontwerp en
constructie is veel materiaal te besparen. Verder
beperkt prefabricage van onderdelen de hoeveel
heid bouwafval aanzienlijk. In het ontwerpsta
dium is veel winst te behalen door toepassing van
standaardproducten en standaardmaten. Vaak
onnodige verpakking van bouwmaterialen en
producten is een punt van aandacht.
Een tweede stap is het hergebruik van materi
alen, al dan niet na verloop van tijd. Het gun
stigst is het om een bouwelement weer in dezelfde
functie te gebruiken, zoals vloerelementen en
dakpannen. Al in het ontwerpstadium moet wor
den nagedacht over materialen en constructies
waarmee dit mogelijk is. Vanuit dit oogpunt is
het dan ook onverstandig om composietconstruc
ties toe te passen die moeilijk te scheiden zijn.
Een lagere vorm van hergebruik is bijvoorbeeld
het materiaal te recyclen en op een andere manier
te hergebruiken, zoals puingranulaat in nieuw
beton.
Slot
Dit artikel is niet bedoeld om volledig te zijn en
voor alle problemen oplossingen te bieden, maar
om het begrip duurzaamheid in al zijn aspecten
te schetsen. Juist in deze tijd van economische
stagnatie is er een kans om de omwenteling naar
een duurzame samenleving op gang te brengen.
Voor de economie zou dit een enorme impuls
kunnen zijn. De vraag naar economische haal
baarheid dringt zich als eerste op. En het is een
punt van discussie in hoeverre de overheid een
rol moet spelen.
Energie, die steeds schaarser en duurder
Energieneutraal, 19 woningen in aanbouw die per saldo geen
energie meer gebruiken. Illustratie: L. de Putter.
wordt, en C02-uitstoot die ons klimaat bedreigt,
zullen snel duidelijk maken of duurzame keuzes
ook binnen afzienbare tijd economisch haalbaar
zijn. Ondernemers zullen op korte termijn de
noodzaak en kansen zien. De overheid kan daar
bij een stimulerende en faciliterende rol spelen,
maar ze zal wel durf moeten tonen door klem
mende regelgeving af te schaffen of te herzien.
Hopelijk gaat iedereen inzien dat we op deze
manier kunnen werken aan een duurzaam Zee
land.
Literatuur
Jurriaan Andriessen, Eldorica, Het Spectrum, Houten 1990.
Michael Braumgarten William McDonough, Cradle to cradle,
Scriptum Books, Schiedam 2007.
Diverse auteurs, Omgevingsplan 2012-2028. Discussienota.
Provincie Zeeland, Middelburg 2010.
Diverse auteurs, Om de kwaliteit van het wonen, Scoop, Mid
delburg 2010.
Diverse auteurs, Op pad door de provincie Zeeland, Provincie
Zeeland, Middelburg 2009.
Diverse auteurs, Organisch groeien, Provincie Zeeland, Mid
delburg 2001.
Anne-Marie Rakhorst, Nieuwe energie. Nederland na het fos
siele tijdperk, Scriptum Books, Schiedam 2010.
58
Integraal duurzaam wonen
