3"
het schiereiland onder water te zetten. Het zeewa
ter overspoelde meer dan driekwart van Walche
ren en richtte enorme schade aan onder de huizen
en andere bezittingen van de burgers. De vraag
kan daarbij gesteld worden of het inunderen van
Walcheren in militaire zin wel effectief was
omdat de belangrijkste Duitse versterkingen als
onderdeel van de Atlantikwall hoog en droog in
de duinen lagen.22
In het najaar van 1944 zijn er in tonnage mis
schien wel meer bommen afgeworpen en grana
ten afgeschoten op Middelburg dan in 1940.
Vanaf oktober 1944 kreeg de Zeeuwse hoofdstad
verschillende geallieerde luchtaanvallen te ver
duren. Zo werden op 7 oktober panden getroffen
in de Molstraat, de Pijpstraat, de Singelstraat, de
Dam, de Nieuwe Haven en het Vlissingse Wagen
plein. Na nieuwe geallieerde luchtbombardemen
ten op 11, 12 en 20 oktober kwamen op 21 okto
ber onder andere vliegtuigbommen terecht in de
Kuiperspoort, de Rouaansekaai, de Bellinkstraat
en de Langevielesingel.23
De geallieerden zetten bij hun verovering van
Walcheren ook een grote hoeveelheid artillerie in
die opgesteld stond in Zeeuws-Vlaanderen en op
Zuid-Beveland. Begin november 1944 werd de
geallieerde aanval op Middelburg ondersteund
door artillerie, scheepsgeschut en jachtbommen
werpers. Tijdens deze bombardementen werden
onder andere de synagoge in de Herenstraat en de
meelfabriek aan het Kanaal door Walcheren ver
woest. Gijs van der Ham schrijft dat de beschie
ting op 1 november de hele nacht voortduurde en
dat er ook in de volgende dagen talrijke granaten
op Middelburg werden afgevuurd. In de nacht
van 2 op 3 november zou er elke twee minuten
een granaat op de stad zijn neergekomen. Een
Vlissingse bron meldt zelfs dat er in totaal het
onwaarschijnlijk hoge aantal van maar liefst
18.000 granaten op de Zeeuwse hoofdstad zou
zijn afgevuurd. Het Walcherse verzet berichtte op
5 november aan de geallieerde legerleiding dat de
beschieting van Middelburg onhoudbaar was
voor de "opgepropte" bevolking. In tegenstelling
tot 1940 was Middelburg in 1944 niet ontruimd;
de stad zat juist vol met evacués van het Wal
cherse platteland dat onder water was komen te
staan als gevolg van de geallieerde inundatie.
Doordat er veel mensen in de Middelburgse
binnenstad waren, leidden de bombardementen in
1944 niet tot stadsbranden en bleef de schade
beperkt. Naar schatting zijn er twaalf burgers
omgekomen als gevolg van de geallieerde
beschietingen in de eerste week van november.24
Ook bij hun moeizame opmars over de
Sloedam in dezelfde periode zetten de geallieer
den hun overmacht aan vliegtuigen en artillerie
veelvuldig in. Bij deze aanvallen moest met name
Arnemuiden het ontgelden, ondanks het feit dat
de plaats officieel te boek stond als Rode Kruis-
dorp. Arnemuiden werd anderhalve dag lang
hevig beschoten, waarbij 46 burgers om het leven
kwamen.
Conclusie
17 mei 1940 is zonder enige twijfel de meest tra
gische dag uit de geschiedenis van Middelburg.
Naast de ongeveer twintig slachtoffers bracht het
oorlogsgeweld een onherstelbare verwoesting
teweeg aan onvervangbaar cultureel historisch
erfgoed zoals monumentale gebouwen, archieven,
boeken en kunstwerken. De verontwaardiging
hierover is - ook nu, na zeventig jaar - nog altijd
groot, vooral (maar zeker niet alleen) bij diegenen
die deze fatale dag bewust hebben meegemaakt.
Maar deze boosheid op zichzelf rechtvaardigt
nog niet een stellige veroordeling van het Duitse
optreden. Een juridische veroordeling op basis
van het humanitaire oorlogsrecht lijkt zeer lastig.
Duits bombardement
69
