zaamheden heeft moeten schorsen. Men bedenke
dat men dat locaal niet kan bezoeken zonder
tevens de sleutels van het kerkgebouw zelf te heb
ben, en men die gevangenen alle, met alle hunne
benoodigheden, hun voedsel en deksel (dus ver
schillende malen daags) door het kerkgebouw zelf
moet geleiden en vervoeren." Van Deinse sprak
van een onhoudbare toestand, temeer daar de
lokalen in eigendom waren van de gemeente Goes
en de hervormde gemeente, die geen enkele huur-
vergoeding kregen en het recht hadden om op
ieder moment tot ontruiming van de lokalen over
te gaan.6
Ook het college van regenten en het stadsbe
stuur waren van mening dat de huidige gevange
nis in geen enkel opzicht voldeed aan de eisen die
men aan een gevangenis mocht stellen. Ze lieten
dan ook geen gelegenheid onbenut om de Gou
verneur te wijzen op de vele nadelen die er aan de
gevangenis kleefden. Aangezien de lokalen over
geen enkele verwarming of verlichting beschik
ten, lieten de regenten iedere keer wanneer de
winter voor de deur stond weten dat ze "innigst
medelijden hadden met den toestand der aan hun
zorg toebetrouwde gedetineerden in het naderend
saisoen".7 Ook in de andere jaargetijden was het
er geen pretje: "telken male, wanneer het regent",
zo schreef de officier van justitie in 1843, wisten
de gevangenen in de torenkamers van het stad
huis "dikwijls schier geen plekje te vinden waar
zij hunne nachtlegers op het drooge kunnen
nederleijen".8
De regenten vroegen zich zelfs af of de vele
uitbraakpogingen in de loop der jaren niet het
gevolg waren van de overbevolking en de mise
rabele situatie waarin de gevangenen zich bevon
den. Reeds in 1815 waren zes gevangenen erin
geslaagd te ontsnappen "met een ijzer van de
dubbele hutte uit het secreet, door welke zij zich
op de Bakenskamer hebben nedergelaten". De
regenten schreven de Gouverneur dat de uitbraak
"tot een bewijs verstrekt van de ongeschiktheid
van de plaatselijke gevangenissen".9
Het was niet de eerste keer dat er gevangenen
waren ontsnapt. Toen in mei 1817 de zoveelste
uitbraak plaatsvond, waarbij elf gevangenen wis
ten weg te komen, kreeg de Gouverneur wederom
te horen "dat de gesteldheid der localen binnen
deze Stad, slegts ingericht en voorheen alleen
gediend hebbende, voor eene Stedelijke en nim
mer voor eene Arrondissements Gevangenhuis,
- nog is er een ander locaal voor vrouwelijke
gevangenen en wel in een ander gedeelte der
stad, wie zou het gelooven!, in het Nederduitsche
Hervormde kerkgebouw, welk locaal men mede
langs eenen donkeren steenen wenteltrap, met
veertig treden bezoeken moet. Het bevindt zich
Oude gevangenis in het stadhuis van Goes. Personen die zware
delicten hadden gepleegd werden opgesloten in de zogenoemde
Dubbele hut(te). Dit lokaal bevond zich op de tweede verdie
ping. Foto: Albert L. Kort.
onmiddellijk boven de consistorie-kamer dier
kerk, waarin alle kerkelijke vergaderingen en
catechisatien worden gehouden en gehouden
moeten worden, bij gebrek aan eenig ander daar
toe geschikt locaal. Dit, vooral wanneer het per
soneel daar wat talrijk is, veroorzaakt den groot
sten hinder aan hen, die in het vertrek daaronder
te zamen zijn, om hunne belangrijke werkzaam
heden uit te oefenen; zoodat er voorbeelden
bestaan, dat men alleen om die reden de werk-
Goese gevangenis
45
