Marinus van der Bijl (1837-1927) met zijn vrouw Lena Joppa van de Zande en mevrouw Van der Heide, omstreeks 1925 in het Slin-
gerbos te Zierikzee. Het huwelijk werd in 1906 gesloten, hij was toen 69 jaar oud. Van der Bijl had als ongetrouwde landbouwer
geboerd voor de weduwe en kinderen van zijn vrij jong overleden (oudere) broer. Gemeentearchief Schouwen-Duiveland, inv.nr. SGP
0627.
34-jarige leeftijd. Adriaan Padmos overleefde
twee huwelijkspartners, hertrouwde voor de derde
keer en werd in 1903, 67 jaar oud, nog vader.6
In de boerenstand blijven
Afzonderlijke gevallen zoals deze konden dus het
aantal ongehuwden in één gemeente sterk beïn
vloeden, maar was het misschien minder toeval
lig dat het hier in beide gevallen om zoons uit een
landbouwersgezin ging? In elk geval in een deel
van de boerenstand leefde het idee dat men niet
moest vervallen tot de arbeiders- of middenstand.
De in 1828 te Oostkapelle geboren boerenzoon
David Janse was niet sterk en werd daarom door
"de huisgenooten wel eens geplaagd, dat ik voor
onzen stand te zwak was en maar een ambacht
mocht moest, JZ] leeren. Hier had ik op tegen
om den verachtelijken naam daaraan verbonden."
David kwam uit een gezin met veertien kinderen,
die zo goed als allemaal in de boerenstand trouw
den. Voor David en zijn vrouw werd door de
familie in 1857 "een boerenplaatsje van tien bun
deren bouw- en weiland" gekocht dat zij konden
pachten. Een van de oudste broers van David,
Cornelis (1817), werkte als knecht bij diverse
landbouwers op Walcheren en stierf in 1894
ongehuwd, maar wel met "landbouwer" als
beroep. Een van Davids jongere broers, Antheu-
nis (1833), stimuleerde vermoedelijk dat zijn kin
deren binnen de gegoede boerenstand van Oost
kapelle trouwden: drie van zijn acht kinderen
trouwden (rond 1890) met een neef of nicht, ter
wijl twee anderen ook hun partner vonden bin
nen de beperkte kring van zo'n zeven hofsteden
'van naam' die vanaf 1850 veel onderlinge fami
liebanden hadden ontwikkeld. Drie van de zeven
raadsleden van Oostkapelle in 1865 maakten deel
uit van dit familienetwerk.
Dat er te Oostkapelle juist na 1850 meer
huwelijken tussen boerenzoons en boerendoch
ters gesloten werden die in de eigen gemeente
geboren waren (zie tabel 5), brengt ons op het
(zij)spoor van de politiek. Vanaf 1850 werden
Huwelijken in de negentiende eeuw
149
