de sterfte in eerste instantie onderzocht voor vijf
gemeenten in de westhoek (Burgh, Haamstede,
Renesse, Serooskerke en Noordwelle) en de twee
oostelijke gemeenten Dreischor en Zonnemaire.
Grafiek 1, met de sterfte per duizend inwoners
over de jaren 1850 tot 1888, geeft aan dat in
diverse Schouwse gemeenten de sterfte tussen
1860 en 1888 nog steeg of gering was omdat de
sterfte er al vroeg op een laag niveau lag. In
Dreischor, Noordwelle en Haamstede lag ze na
1860 en zeker tot 1874 ver beneden het gemid
delde voor Schouwen-Duiveland. Vooral in de
eerste helft van de jaren zestig, Hofstee's ijkpunt
voor de vergelijking met 1885-1890, was dat in
sterke mate het geval. In Renesse en Burgh was
de sterfte in diezelfde vijfjaar nog een stuk
hoger, terwijl Zonnemaire na 1860 steeds een erg
hoge sterfte per duizend inwoners vertoonde. In
bijna alle gemeenten en ook op het eiland als
geheel daalde de sterfte sterk tussen 1858 en
1861. Of was dat misschien alleen maar een
terugkeer naar een 'normaal' niveau na de piek
die bijna overal zichtbaar is tussen 1853 en 1857?
Grafiek 2 geeft aan dat hetzelfde opgaat voor
Domburg en Aagtekerke. Zeker te Aagtekerke was
de sterfte in de eerste helft van de jaren zestig
uiterst laag. De op Hofstee's kaart aangegeven
Huisje te Domburg, 1882. Tekening: G.A. de Man. Zeeuws
Archief, Zelandia Illustrata II, 113.
stijging is voor deze gemeente simpelweg terug te
voeren op diens keuze voor deze vijfjarige peri
ode als ijkpunt. Ook Domburg had tussen 1860 en
1865 een lage sterfte, terwijl Biggekerke pas
vanaf 1865 een laag niveau bereikte. In de tweede
helft van de jaren vijftig daarentegen lag ook in
de meeste dorpen van westelijk Walcheren de
sterfte ruim boven het gemiddelde op de lange
termijn.
Grafiek 1. Sterfte per duizend inwoners voor zeven gemeenten op Schouwen, 1852-1888,
vijfjarig voortschrijdend gemiddelde
45
40
35
30
25 25
20
15
10
5
0
1852 1854 1856 1858 1860 1862 1864 1866 1868 1870 1872 1874 1876 1878 1880 1882 1884 1886 1888
Burgh Haamstede Renesse Gem Schouwen-Duiveland
Noordwelle Zonnemaire Dreischor Serooskerke (S-D)
54 Sterfte op Schouwen en westelijk Walcheren
