VROOM DREESMANN
Walcheren 1945. Een komische kaart van een overstroming
WALCHEREN PUZZLE
Peter van der Krogt
Tot zo'n veertig jaar geleden maakte mijn familie
vaak legpuzzels. Een puzzel die ik me vooral herin
ner was een min of meer cartografische voorstel
ling van het overstroomde eiland Walcheren, zoals
dat aan het eind van de Tweede Wereldoorlog
geïnundeerd was.
Onlangs, bij het opruimen van de zolder, vond
ik deze puzzel weer terug, opgeborgen in een door
mijn vader gemaakt houten doosje, met op de zij
kant geschreven "Walcheren Puzzle". Aan de bin
nenkant van het deksel een klein voorbeeld, slechts
4,5 x 6 cm, en daaronder de tekst "Walcheren
1945, code nr. G.R.D.G., Prijs f 1,60". Daar stond
nog bijgeschreven: "Maat 49 - 35 cM" en "511
stukjes, 13 stukjes weg".
Nadat we eerst het kleine voorbeeldje digitaal
gefotografeerd hadden en op A4-formaat hadden
afgedrukt - de ogen van 50-plussers zijn niet
meer zo goed! - hebben we de puzzel in drie avon
den in elkaar gelegd. Helaas zijn er nu zo'n twintig
stukjes verdwenen.
De voorstelling is een panoramakaart van Wal
cheren net na de inundatie van 3 oktober 1944.
Linksonder staat de naam, "Walcheren 1945".
Alleen de duinen, de spoorlijn en een aantal
kleine eilandjes met onder andere de stad Middel
burg en enkele dorpskerken zijn nog droog. Over
het gehele kaartblad staan tekeningetjes, die eer
der komisch aandoen dan serieus: een Zeeuws
meisje met een mand eieren staat vertwijfeld op
een eilandje, een man trekt zijn hond uit het
water, een andere man drijft op een mijn, op het
dak van een huis zit een man te vissen.
Op verschillende plaatsen staan bordjes met
toelichtende teksten: vier maal "Mijnen" in de
duinen en verder "Dijksgat Vere", "Dijksgat West-
kapelle" en "Dijksgat Rammekens". Bij elk van
deze dijksgaten wordt hard gewerkt aan dijkher
stel. Bij Vlissingen staat een bord met de tekst "2
October 1945 Nolledijk". Midden in de kaart
wordt Middelburg aangegeven met een enkel huis
(met daarnaast een "Veerdienst") op een eilandje.
Op dit huis staan twee vlaggen, één met Middel
burg en een gele vlag met "MUZ".
Deze Walcheren puzzle geef» eer» interessant
beeld hoe dit prachtige en vruchtbare
eiland gedurende den h^vrüdi^gsstrtlH ^oor
het zeewater werd overspo^M Na met veel
inspanni g deze, vit 500 stukjes hettaande
puzzle, te heohep a*'"ad zie* men w#»Uc een
gering ceel van het e»land «Whti voor het
watei gespaand bWt
Prijs compleet H. 1.60.
Minn* i bi ivo
Advertentie in de Provinciale Zeeuwsche Courant wan
30 november 1945. Foto P.C.J. van der Krogt.
Met deze gegevens is de voorstelling redelijk
nauwkeurig te dateren. De MUZ - Maatschappij
tot Uitvoering van Zuiderzeewerken - had in juni
1945 de opdracht gekregen om Walcheren weer
droog te maken. Op 2 oktober 1945 werd het gat
bij de Nolledijk definitief gesloten, zoals het ook
op de voorstelling staat. Op dezelfde dag werd
ook het gat bij Westkapelle gesloten, en dat staat
op de voorstelling nog open. Nu is het geval dat
het gat bij de Nolledijk al eerder gesloten was
geweest, op 3 september 1945, maar na drie
weken weer was doorgebroken. Het lijkt erop dat
de tekening dus al in september 1945 gereed was
en dat kort voor de productie "3 September" nog
werd gewijzigd in "2 October".
Het Zeeuws Archief meldt in zijn catalogus
dat deze "komische kaart van Walcheren tijdens
de werkzaamheden aan het dichten van de dijk-
100
Puzzel Walcheren
