Het vervallen kerkhof van het voormalige concentratiekamp Gross-Rosen waar de slachtoffers van de explosie zijn begraven.
Foto J.H. van Pagee, 1992.
dwangarbeiders naartoe moesten. Van Pagee
kwam uiteindelijk in Goes terecht, waar hij stond
te liften om naar Middelburg te komen. "Opeens
zie ik stomtoevallig de ouders van Gommert op
me afkomen. Leeft hij nog, vroegen ze. Die men
sen wisten van niks. Dat was op zaterdag 5 mei,
dus overal heerste een feestelijke sfeer. Helaas
kon ik zijn ouders niet wijzer maken." Later die
maand keerde De Kok terug naar zijn ouderlijk
huis, sterk vermagerd en ziek. Zoon Janwillem
kreeg uit familieverhalen de indruk dat "hij toen
bijna het loodje heeft gelegd".
Nooit losgelaten
Christianstadt am Bober had in 1939 ongeveer
1.800 inwoners. Na de oorlog werden die allemaal
verdreven en ging het stadje met het omliggende
gebied deel uitmaken van Polen. Het heet nu
Krzystkowice, heeft anno 2012 circa 1.900 inwo
ners, louter Poolse. De nabijgelegen grotere stad
Breslau heet nu Wroclaw. Van Pagee bezocht het
voormalige kamp in 1992. "Er was weinig meer
over van het complex. Alleen een vervallen kerk-
Een halfjaar voor zijn overlijden kreeg De Kok in 1985 Het
grote Verdienstkreuz des Verdienstordens der Bundesrepublik
Deutschland. Deze hoogste Duitse burgerlijke onderscheiding
kreeg hij voor zijn inzet bij de bevordering van de betrekkin
gen tussen Nederland en Duitsland. Foto coll. fam. De Kok.
Gommert de Kok
111
