Karin de Boer maakte robuuste opnames van de
noeste arbeiders die al dat inefficiënte werk onder
herfstige omstandigheden verrichten. Iedereen
die hier in de provincie woont kent de beelden
maar al te goed en dat maakt datje nauwelijks
nog geraakt wordt door die enorme bietenheuvels
op een erf of de 's nachts bij lamplicht zwoegende
mannen in overalls en mutsen bij of op hun ron
kende machines. Doordat ze zo prominent in
beeld gebracht zijn, sta je er opnieuw bij stil wat
een enorm werk het is dat in een korte, stressvolle
periode tot stand moet worden gebracht. Voor de
bijschriften had overigens iets meer tijd genomen
kunnen worden. Even stilstaan bij de vraag of er
nu wel of geen namen van boeren en knechten
genoemd zullen worden. En als je er dan toe
besluit, dan ook graag overal. En soms met naam
en toenaam, want van drie keer Wisse op een foto
worden we ook niet veel wijzer.
Johan de Koning
Tobias van Gent en Pieter Ippel (red.), Zeeland en
de wijde wereld. Liber amicorum voor Willem van
den Broeke (Middelburg 2012), 146 pp., ISBN/EAN
978-90-70174-68-2, 15,-.
Woedt in Zeeland een heuse historikerstreit? De
regionale pendanten van Ernst Nolte en Jürgen
Habermas zullen geen wereldwijde opschudding
veroorzaken, maar de door hen aangehaalde
zaken zijn voor Zeeuwen interessant genoeg.
Waren die Zeeuwen in de loop der tijd meer boe
ren dan kooplieden of andersom? Was de gouden
zeventiende eeuw belangrijker dan de agrarische
periode 1750-1850? En waar ligt 'dus' de Toe
komst? Elders in dit blad meer over deze discussie
en de deelnemers daaraan. Twee van hen lever
den bijdragen aan de bundel Zeeland en de wijde
wereld, terwijl een derde het leidend voorwerp
daarvan is, respectievelijk Paul Brusse, Tobias
van Gent en Willem van den Broeke. Deze Mid
delburgse historicus is zeker geen lijdend voor
werp, want het boek is bedoeld als liber amico
rum voor deze docent aan de Roosevelt Academy
in zijn geboorte- en woonplaats. In dit vrienden
boek komen in verschillende bijdragen argumen
ten aan de orde die in bovengenoemde discussie
spelen.
De samenstellers, beiden collega's van Van
den Broeke aan de Roosevelt Academy (RA), stel
len in hun inleiding vast dat er maar weinig pro
vincies en regio's in Nederland zijn waar zoveel
aandacht is voor geschiedenis en traditie als Zee
land. Amateurhistorici en professionelen vullen
elk jaar wel weer een of meer planken vol Zeelan-
dica in de (helaas steeds kleiner in getal zijnde)
goede boekwinkels. Sinds zeven jaar wordt die
geschiedenis in Middelburg wetenschappelijk
onderzocht en onderwezen aan de RA, samen met
boekhandel De Drvkkery, uitgever van deze
gevarieerde bundel.
Daarin zijn drie delen te onderscheiden. De
eerste bestaat uit vijf'algemene beschouwingen'
over heden en verleden, waarin de Utrechtse his
toricus Paul Brusse het spits afbijt. Onder de titel
'Periferie of centrum of iets daartussenin' gaat
hij in op de positie van de Zeeuwse zeehavens en
handel in de Lage Landen vanaf de late middel
eeuwen. Daarin staat enige brandstof voor boven
genoemde discussie, in 2005 verscheen van hem,
samen met Van den Broeke, Provincie in de peri
ferie, over de economische geschiedenis van Zee
land 1800-2000.
Het tweede deel bestaat uit een aantal case
study's, "bijzondere maar toch betekenisvolle
gevalsbeschrijvingen", zoals over kathedralen-
bouwers (door Maarten Prak) en een polemisch
getoonzet pleidooi van Hans Adriaansens, voor
malig dean van de RA, onder de titel 'Zeeland:
Lam of Leeuw?' Ten slotte volgt een aantal stuk
ken met een 'persoonlijker toonzetting', onder
meer een vraaggesprek met de laureaat. Het valt
niet veel hoog- en zeergeleerden te beurt om door
vakgenoten te worden geëerd met zo'n bijzondere
uitgave.
Het zijn niet louter Roosevelt-collega's die bij
dragen aan het boek. Ook bekende Zeeuwse histo
rici als Jan Zwemer en Ruud Paesie laten van zich
34
Boekbesprekingen
