In de jaren zeventig kocht Frans Schout meerdere
orgels voor zijn zaak, voornamelijk van de mer
ken Mortier en Decap. Na elf jaar café Tramzicht
te hebben uitgebaat, verkocht hij zijn zaak in
1981, waarmee ook dit café orgelloos werd.
Wegens problemen met zijn gezondheid is Frans
in café-zaal Wilhelmina van de familie Van
Gremberghe stond een prachtig 81-toets Mortier-
dansorgel uit circa 1912. Dit orgel was gebouwd
voor orgelverhuurder Louis van Dongen uit de
Statiestraat 21 te Sint-Gillis-Waas (B). Het werd
later eigendom van de familie Van Gremberghe in
Danstenten met een orgel werden tijdens de kermis meestal in dorpen geplaatst, bij caféhouders die wel over een grote tuin of bin
nenplaats bij hun zaak beschikten, maar geen zaal hadden. Hier staat een 97-toets Mortier-dansorgel opgesteld in een feesttent tij
dens een jubileumkermis in 1974 in wijk De Watermolen te Kortrijk. Archief Jack Jacobs.
een aantal jaren geleden gestopt met het verhuren
van orgels. Toch vindt hij nog regelmatig de weg
naar West-Brabant, wanneer daar tijdens de jaar
lijkse kermissen nog enkele dansorgels in de
cafés en zalen te beluisteren zijn. Zo kan hij nog
even de ouderwetse kermissfeer proeven, net
zoals vroeger in Zeeuws-Vlaanderen.
Terneuzen
In de Dijkstraat en in de omgeving van de Nieuw-
straat te Terneuzen waren vroeger meerdere
orgels in cafés en danszalen te vinden. Zo was er
in de Dijkstraat het hotel-café Den Appel van de
familie De Ridder, waar een oud model 72-toets
Mortier-dansorgel stond opgesteld, met een mooie
klassieke fagade.
Terneuzen, waar het in februari 1953 slachtoffer
werd van de watersnoodramp. Het orgel kwam
ongeveer veertig centimeter in het water te staan,
waardoor het schade opliep en buiten gebruik
raakte. In 1978 werd het verkocht aan het Neder
lands Openluchtmuseum in Arnhem. Het museum
liet deze Mortier optimaal restaureren. Hierbij
bleef de vox humana - menselijke stem, een mar
kant register in het oudere type Mortierorgel -
gelukkig gehandhaafd. Het orgel kreeg de naam
De Blauwe Mortier. Dit instrument is thans een
van de weinige nog in geheel originele en com
plete staat verkerende klassieke Mortier-dansor-
gels van voor de Eerste Wereldoorlog die ons land
nog rijk is. Het is tevens een prachtig voorbeeld
van het vakmanschap van de beroemde firma
Mortier uit Antwerpen.
110
Dansorgels
