verzamelgebied, zij het dat er wel minder soorten
fossielen aanspoelden. De samenstelling was dui
delijk anders: veel minder verscheidenheid aan
pliocene soorten; het waren voor het merendeel
laat-pleistocene (eemien) soorten. Domburg is wel
uniek als het gaat om het aanspoelen van materi
aal uit het vroeg-pleistoceen (praetiglien). Heel
dikke schelpenlagen waren in de voorgaande
decennia geen uitzondering. De hoeveelheden
waren zo groot dat dit materiaal commercieel
werd gewonnen en gebruikt voor bijvoorbeeld
wandelpaden. De Deltawerken hebben echter
gezorgd voor een verdere afkalving van de Wal-
cherse kust ter plaatse, waardoor periodiek sup
pleties noodzakelijk werden om het strand te
kunnen behouden. Door de herhaaldelijke supple
ties met jong zeezand uit de Noordzee is er nu wel
een mooi breed zandstrand ontstaan, maar zijn er
nagenoeg geen (fossiele) schelpen meer te vinden.
Dit komt vooral ook omdat de bron van het fos
siele materiaal, de Put van Domburg, door deze
suppleties ook met een laag zand bedekt is, waar
door de daar aanwezige schelpen niet meer kun
nen aanspoelen. Het blijft een dynamisch sys
teem; als de suppletielaag over een aantal jaren
weer verdwenen is, kunnen er weer fossielen aan
spoelen. Dit zal dan van korte duur blijken te zijn,
omdat tegen die tijd ongetwijfeld een nieuwe
zandsuppletie zal plaatsvinden.
Het strand bij Cadzand, vanaf het Zwingebied
tot aan de Zwarte Polder, is vanouds bekend om
de fossiele haaientanden die daar aanspoelen.
Tevens spoelen hier fossiele schelpen aan, voor
namelijk uit het eoceen, en overigens maar een
vrij klein aantal soorten. Pliocene schelpensoor
ten worden hier eveneens in geringe aantallen
aangetroffen.
Sinds 1988 zijn door een zandsuppletie met
materiaal van de Sluisse Hompels aan het strand
tussen Nieuwvliet en Cadzand ook schelpen en
haaientanden uit voornamelijk het plioceen te
vinden. Het aantal gevonden fossielen neemt
steeds verder af, omdat dit fossielhoudende zand
bij latere suppleties niet meer gebruikt werd. Dit
fossielhoudende zand zal in de toekomst ook niet
meer voor verdere suppleties gebruikt worden
omdat het te grof is, waardoor het te gemakkelijk
weer in zee terug verdwijnt. Er is hier dus sprake
van een tijdelijk voorkomen van pliocene soorten.
Ook op de Hooge Platen, ook wel Hooge Sprin
ger genoemd, spoelen pliocene schelpen aan. Ook
pleistocene soorten, met name uit het eemien, zijn
hier aangetroffen. Deze zandplaat in de Wester-
schelde is een beschermd natuurgebied, in beheer
bij de stichting Het Zeeuwse Landschap en alleen
per boot bereikbaar. Deze plaats valt vanwege
zijn ontoegankelijkheid af als fossielenvindplaats,
temeer daar dit gebied normaal voor bezoekers
gesloten is.
Conclusies
De bijzondere waarde van het strand van De
Kaloot is gelegen in:
het wetenschappelijk belang van het aanspoe
len van fossielen;
de grote verscheidenheid aan soorten, waarbij
nog steeds soorten gevonden worden die nieuw
zijn voor de wetenschap;
het lange tijdvak van de ouderdom van de fos
sielen, dat een periode van ruim 40 miljoen jaar
omvat;
de continuïteit van het aanspoelen van fossie
len;
de publieke toegankelijkheid van het enige
grote Zuid-Bevelandse strand.
Hierdoor, en vanwege het aanspoelen van
steeds nieuwe soorten, moet dit strand natuurlijk
in de huidige staat behouden blijven. Vooral het
gedeelte van De Kaloot dat ligt tussen het ooste
lijk havenhoofd van Vlissingen-Oost en de
Noordnol bij Borssele komt in aanmerking voor
totale bescherming, waarbij zoveel mogelijk de
huidige morfologie van het strand en het onder
watergedeelte intact dienen te blijven om het
stroomregime in stand te houden.
Het unieke ligt vooral in de combinatie van de
door erosie uitgesleten geul, die in een groot
gebied de fossiele afzettingen, de zogenoemde
craglaag, in de bodem aansnijdt en de daarin
aanwezige fossielen loswoelt. De dynamische
bewegingen van eb en vloed, in combinatie met
de huidige stroompatronen, werpen de fossielen
vervolgens op het nabijgelegen Kalootstrand.
Zouden deze aardlagen niet onder water lig
gen maar zichtbaar zijn, dan was ongetwijfeld
deze ontsluiting allang via een aanwijzing en het
bestemmingsplan tot beschermd geologisch
monument bestemd. Nu is de aanleg van een con
tainerkade op die plaats nog steeds mogelijk, zij
het dan dat dit gelukkig langzamerhand wel een
theoretische mogelijkheid geworden is.
100
De Kaloot
