1P
r
/tv A
JZ. /Z.,4y, Z.t~Ap.
^ÏZlA..y, 7/ 7 7
s**y - - - -
/7A.c.Z. C'.i/,,,^..dl.v;
i c Mliïfce. x
- 'A;Xw,
/r ^b~-
USSr.„St
f C
S.S./.
y*A yS c** c*,./ - -ry ^yy
Ac y C v y.
Ac. j/y SJS cc» -.'-^ a«/' -/y
•cccc^ v//, /-<■
y /i..,y.
cfccrfff,../... c.. s.
cc.-^ CA A'S -' - ''«c»' "S
S s SS.:/.
AA As... c
y v 'J&r tjfc c c^ f/y «f^«
sr//C.~ f/, A fc«f
A ytsï..
i«
f^C.
CM..
y
..1 ,7.
/irccoc f c» 5
^v« c^- c/. Z/- '/jlc. "f.
acc^ /ïLy.c...,^. *v* ''■dy/v.s-sZ*Ay,*..
A/t I.y/As.. - /V«yw-ff ff.» Af/»c»v/i». /i cc"/».»."-" y.
'f-SA. A,s/<
A*r cc <"s~y/-/-'< >-«yy
A«t«f^c..- «<-/«fy
f, i«y-y cc.»/., ,,c../«;«/..^.
.oV;
y. CV, /cj1 c-„Cit y C.cy c
Aflrj,..— s/rt y 'ÓlA'C'<cc«fc/« Z I /f,,y.,uN^
c^c-c-y *~sA/£ ft*ty, aa/. «y' t^..A.,,.j^c
-/V"'
-<*»«-/ 1*1 A./ A«„ i»/f/f iJC. r»~V,
/•Afl rfl- C, Tc dT r'yAC'.,V y-*yr,- «i -- -2 Cc Ai. c/1 7 'uv^Cifu.
/■CCC.,.^^,.. c»cc C/ Ar y ^Cy -r - y .-'/'/f,yAl... cd' Je,c
^cc««e«.^ SJ.+.+-A+ Alat&k*si2lc/ c,«yVv Aa+A.~* e-r-rd--
y*.A'f.f c»c,AA At* /Af' str. /.i.
a^'«v.v*<yA*iA'.«CM- x.1. yi,.
yïv*«« //Ccc.r*cf./l. C-c, cd-, 7a^»/c«'. A.~ ^c^.cc^y/ïc- Cc7
xc .y^
y
cc. /«s
Jf, c. CC,v,. ..f'S'r-.fr -c. /„mA^c c»/^
,.«c../f c X Cff.f«/^ Ac-,7«c «S-c...
7f, *c^ 7cX.. ,-.>./'4Ac.c c Cfnc.f dc Aft cd' I^«*«
v,.,fcA c/c ^.c„y^ c*. A-AA
^c/(
«cdi. 7>'^C. C Iff1 .zl c/l -— cd.*. A^ci^Cc^-<c/
cd c««d /t'.yW. c«c« ?»v ^c/ /a X/
f y*r., cXXhf.». /c-c. cd cc ld.'-»y c
c 'C,.c/^Z C./C-A«c fV c.y1 y X/ v/edf.
y CC. c^c
Xe e cc -r-c. c die yl
*rduc^, Ac»X
y'yc 7c,
7*
^K-c« ••C~c?7 Z ccn..^y^c4 C'C /.*«d.
yccy-, C.V1... Jtf ry/ Sf'Sr/CfkX*A y-C«cw-'
C^cccccdXc ƒ,- -„ c- 7cvi,„. fVm... cd». C.CC Ce..
/7, .dC*. .Ce C^c^c.
#i/A/.'~rA c-c <X Ag-yS*^
A^y '- de', ^ci-~y ycd-x— imfA /Wee»,.
^^c aCc c-y c*„V X-X/'X-
cZd T^cy.. tCy^y/ty ^cccdc. X^ VAC^cd.
A /^c'.cT^.c.y d'c. /<«,.^C.. -X
//sAsJ tr, ede*»., ("c.7/ac7j/c-X cd
AsïU// s*. Jtj sSJ3.
"7fcl"K
dX7^CC C <tC
sie^ c/AA*cc*» c--r dy
«X y c ^7«/cvc
jC
Verordening op het houden van onderhandse loterijen d.d. 22 april 1853. Archief Sluis.
prijzen van 3, waaronder een doos speelgoed.
Vervolgens zien we twee strijkijzertjes, een naal
den- en speldenetui, haaketuis, vingerhoedetuis.
Ten slotte vormen zes pepermuntdoosjes prijs 16
tot en met 21. Zou ze kasten opgeruimd hebben?
Waarom had ze zoveel pepermuntdozen? Heeft ze
wat opgekocht?
Loterijen als armoedebestrijding?
De vier hierboven beschreven onderhandse lote
rijen van Maria Christina Roos zijn niet uitzon
derlijk. In het archief van de voormalige
gemeente Aardenburg zijn veel verzoeken tot het
mogen organiseren van allerlei kleine loterijen te
vinden. Noch in de archivalia van de voormalige
gemeente Sluis, noch in die van Sint Anna ter
Muiden of Sint Kruis komen we deze loterijbrief
jes tegen. Ook informatie bij de archieven van
Middelburg, Goes en Zierikzee heeft niet geleid
tot enig spoor van kleine, onderhandse loterijen
die particulieren mochten organiseren. Dat is
natuurlijk nog geen bewijs dat het niet gebeurde.
Vanzelfsprekend werden er in al die plaatsen
(zoals elders) wel loterijen gehouden. Die werden
incidenteel door particuliere ondernemers geor
ganiseerd, maar veelal door verenigingen en
instellingen, voor goede, in ieder geval specifieke
doelen.
In Aardenburg was er echter iets anders aan
de hand. Daar '"legden" zeer eenvoudige mensen
een loterij "aan" (zoals het in de verzoekschriften
staat) met prijzen en prijsjes van het simpelste
soort. Met een betrekkelijk gering aantal loten
voor een relatief laag bedrag. In bijna alle geval
len zijn de verzoekschriften dan ook niet
geschreven of ingediend door de loterijhouder
zelf. Analfabeten die een kruisje zetten, kom je
wel tegen bij het aanvragen van een vergunning
voor het bouwen of afbreken van iets, voor het
omzagen van bomen, maar niet in de tientallen
aanvragen voor particuliere loterijen. In het
archief van Aardenburg zit geen enkele vergun
ning of schriftelijke toestemming voor zo'n lote-
130
Kleine loterijen
