Aanwinsten maart
G.G. Trimpe Burger-Mekking
De Stichting Historische Publicaties Roteroda-
ntum (SHPR), opgericht in 1974, nam het initia
tief om vanaf 2014 elk jaar een Essay Roteroda-
mum uit te geven, dat verband houdt met de
geschiedenis van Rotterdam. Het eerste in deze
reeks is een autobiografisch essay over de gene
ratiebreuk die mensen geboren ongeveer tussen
1925 en 1930 heeft getroffen. H.J.A. Hofland
beschrijft hierin zijn Rotterdamse jeugdjaren in
de crisistijd vóór de Tweede Wereldoorlog, en zijn
leven tijdens de oorlog en daarna in het leger
toen de oorlog in Indonesië in volle gang was.
Door fundamenteel verschillende collectieve
ervaringen zullen generaties blijven verschillen.
Bij zijn generatie is volgens Hofland de defini
tieve grondslag voor het ongeloof in en verzet
tegen de aan zijn generatie voorafgaande genera
ties gelegd in de 'hongerwinter' en bevestigd in
vier jaar vergeefse koloniale oorlog.
Westerheem, het tijdschrift voor de Nederlandse
archeologie (2014, 5), gaat over de afdeling
Twente, die dit jaar veertig jaar bestaat. Dat
Twente archeologisch gezien zeker geen 'arm
gebied' is - zoals misschien weieens gedacht
wordt - wil de afdeling in dit nummer van Wes-
terheem laten zien. Er wordt onder andere verslag
uitgebracht over een mesolithisch jachtkamp tus
sen paalgaten bij Haaksbergen, een La Tène-arm-
bandfragment uit Saasveld en midden-paleolithi-
sche vondsten uit Twente in een Overijsselse
context.
Ook van Westerheem een 'Special 2014': Gra
ven in Holland, over de hoven van de Hollandse
graven tot het eind van de 13e eeuw in vergelij
kend perspectief. Restanten van dergelijke
machtscentra zijn op verschillende plaatsen
teruggevonden, maar de informatie blijft dikwijls
summier. Door een aantal Hollandse hoven te
vergelijken moet meer zicht komen op dit feno
meen. Er worden elf Hollandse hoven besproken.
Daarna komt een onderzoek naar een grafelijk
hof in Middelburg aan de orde en vervolgens nog
enkele buiten Holland gelegen hoven. De vragen
waar de onderzoekers antwoorden op zochten,
gingen over de grafelijke hof zelf: welke histori
sche aanwijzingen zijn er voor de aanwezigheid
van een hof, hoe zag de hof eruit, welke gebou
wen stonden er en welke activiteiten vonden er
plaats? Ook de economische functie van een hof
was belangrijk: waren er vrije lieden of horigen
werkzaam en wat deden zij voor werk, bezat de
graaf ook zelf land dat hij liet bewerken, en kre
gen de boeren land dat ze voor eigen rekening
konden ontginnen of vond ontginning plaats
onder regie van het grafelijk gezag? Verder
richtte het onderzoek zich op de vraag of de hof
ook fungeerde als versterking waar de bevolking
zich in tijd van nood kon terugtrekken. Relaties
tussen de hof en religieuze instellingen en tussen
hof en stad werden nageplozen. Heeft misschien
de aanwezigheid van een hof het verkrijgen van
stadsrechten bevorderd? Ten slotte werd de vraag
gesteld wat er gebeurde toen in de late Middel
eeuwen de meeste grafelijke hoven werden opge
geven: verkocht de graaf de hof, of schonk hij
deze aan de kerk, een stad of een particulier? Er
moet nog heel veel onderzoek plaatsvinden naar
de hoven, en deze studie wil daartoe graag de
aanzet geven.
Het jaarboek van de Stichting Heemkundige
Kring Sas van Gent, Kroniek 2014, heeft na de
huishoudelijke verslagen en mededelingen als
eerste artikel 'Dröóme over 't Sas' van L. Sarneel-
Antheunis. Van mevrouw Sarneel zijn elf verha
len op een cd gezet en een verhaal is verfilmd
voor een dvd. De verhalen zijn het resultaat van
archiefonderzoek in Sas van Gent, waarvan zij de
gegevens omgezet heeft in verhalen. M. Buise
schreef'De zeesluis van Zwartenhoek in een
breed perspectief'. Deze sluis ligt weliswaar een
eind van de Westerschelde af in de polder, maar
is een deel van een inundatielinie. De voorge
schiedenis van de sluis wordt hier gegeven en de
ontwikkelingen in de loop van de tijd.
De bevrijding van Sas van Gent door de Rus
sische kozakken in 1814 wordt nog eens onder de
aandacht gebracht door J.G.M. van Hecke, en J.
Driesen gaat in op gebeurtenissen uit de Eerste
36
Aanwinsten