Pasveersloot, waterzuiveringsinstallatie aan de Welleweg in Dreischor, sedert 2014 in eigendom bij de Stichting Monumenten Schou-
wen-Duiveland. Foto C. Kotvis. Zeeuwse Bibliotheek, Beeldbank, recordnr. 98570.
dacht wil brengen, niet de reactie op de oorlog
zelf. Verwoeste plaatsen als Rhenen (1 vermel
ding), Arnhem (8), Groningen (4) en Breda (3)
komen slechts zijdelings aan bod. Westkapelle,
Oostburg en Aardenburg helemaal niet. Toegege
ven, Oostburg krijgt wel een aantal fraaie pagi
na's in de atlas toebedeeld. We zien in een vijftal
kaarten de groei van het Zeeuws-Vlaamse stadje
in beeld gebracht. Net als in Middelburg wordt
ook hier de oude kern vervangen door een rigide
verkeersplan met opstanden in een sober bak-
steenfetisjisme. Verder gaat alle aandacht uit naar
de grote steden. Amsterdam, Den Haag en uiter
aard Rotterdam beslaan maar liefst een derde van
het aantal voorbeelden. Volgens de samenstellers
is dat "onvermijdelijk", want belangrijke ontwik
kelingen vinden nu eenmaal altijd in stedelijk
gebied plaats. Daar zijn de massaproductie, de
durf, de materiële rijkdom en de noodzaak aan
wezig. Juist het geld zorgt voor excellente voor
beelden, die als exemplarisch icoon kunnen wor
den opgevat voor de wederopbouwperiode, zo
maakt vooral auteur De Vries in de toelichting
duidelijk. Ze zijn een (top)monumentenstatus
waardig. Mijns inziens is nu net een van de meer
interessante aspecten van de vaderlandse voor
uitgang in de jaren vijftig en zestig de slag in de
provincie. Brabant begint zich te ontwikkelen,
net als de regio Groningen, de enorme industriële
ontwikkelingen in de mijnen van Limburg bren
gen ook op de gebieden van volkshuisvesting en
bedrijfshuisvesting veel teweeg. In Twente zien
we een soortgelijk proces op gang komen. Boven
dien wordt precies in die tijd de vloed aan nieuwe
kantoorgebouwen gestart, waar we vandaag de
dag de wrange vruchten van plukken. Kennelijk
zien de auteurs van deze trilogie over de weder
opbouw juist dit soort ontwikkelingen als gepruts
40
Boekbesprekingen
