voor gekozen om geen noten op te nemen. Voor de genoemde schepen van de MCC is het wel dui delijk, maar uit welke archieven komen de docu menten van andere schepen? Naast gegevens van MCC-schepen gebruikt Ad Tramper toch een jour naal van een Vlissingse slavenhandelaar, onlangs opgedoken in de Prize Papers in The National Archives in Londen. Aardig is dat het in het boek voorkomende MCC-schip Aurora later door de Engelsen is gekaapt en de scheepspapieren daar van nu ook in het archief in Londen liggen. Geslaagd is het in bredere context plaatsen van de literatuur in de vorm van een beredeneerd bibliografisch overzicht. De afsluitende lijst woorden en begrippen had wat uitgebreider gekund (zo ontbreken bijvoorbeeld cargazoen en armazoen Het boek heeft een mooie, rustige omslag. Als er kritiek is op de uitvoering, dan is dat op de illustraties die helaas zwart-wit zijn. Maar ja, voor een klein bedrag heb je wel een mooi inzicht gekregen in het hoe en wat van de handel in sla ven. Ik heb nog wel meer opmerkingen over het beeldmateriaal. Waarom prenten van Vlissingen en Elmina uit het Rijksmuseum als er zoveel moois in de Zelandia Illustrata en in het gemeen tearchief Vlissingen zit? En waarom zoveel afbeeldingen uit het album van Jan Brandes, die veelal niet eens echt ter zake doen? Dan had ik er liever wat meer in lijn met de titel gezien als het over Zeeuwse slavenschepen gaat. Voor mooie afbeeldingen moetje dan maar in een ander boek kijken. Deze opmerkingen ten spijt (die kunnen dienen als verbeteringen voor een volgende print- on-demand) is het boek zijn uitgave meer dan waard. Het boek van Ad Tramper moetje kopen als mooie en vlot leesbare inleiding op de dage lijkse praktijk van de slavenhandel, dan leer je veel over hoe het er op een Zeeuws slavenschip werkelijk aan toe ging, en ben je zeker niet mis kocht. Erik van der Doe Peter van Druenen, Vissers, Kapers, Arbeiders. Vlis singen 700 jaar stadsrechten, Stichting Historische Publicaties Scheide-estuarium, Vlissingen 2015. 1.104 pp., foto's, illustraties, kaarten. ISBN 978- 90-822048-0-3. 39,- Een boek van meer dan duizend pagina's! Wie leest tegenwoordig nog zoiets? Ik moest dan ook even slikken toen ik Vissers, Kapers, Arbeiders voor het eerst in handen kreeg. Zou iemand zich hier doorheen kunnen worstelen? Ik kan de lezer in dat opzicht onmiddellijk geruststellen, het lezen bleek allesbehalve een beproeving. Integen deel zelfs, het fraai vormgegeven en rijk geïllus treerde boek, verschenen ter gelegenheid van het zevenhonderdjarig bestaan van de stad Vlissin gen, leest als een roman en verveelt geen moment. Niet alleen slaagt Van Druenen erin de belangrijkste gebeurtenissen en ontwikkelingen die zich in het rijke verleden van Vlissingen heb ben voorgedaan boeiend te beschrijven, door ze in een (inter)nationaal perspectief te plaatsen komt hij ook met verklaringen voor deze ontwik kelingen. Wellicht is de duidelijke structuur van het verhaal het gevolg van de door hem gekozen en in bijlage IV toegelichte onderzoeksmethode. Deze is gebaseerd op de aan de Duitse socioloog Max Weber ontleende ideaaltypische benadering. Een ideaaltype vertegenwoordigt een groeimodel met een begin- en eindpunt. In navolging van Weber, die voor de middeleeuwse stad de over gang zag van een agrarische samenleving bestaande uit boeren en krijgslieden, naar een burgerlijke stedelijke samenleving, onderscheidt de schrijver voor de geschiedenis van Vlissingen drie ideaaltypen: de vissersstad, de kapersstad en de arbeidersstad. Het voordeel van een dergelijke aanpak is dat ze uitermate helder is. In tegenstel ling tot de biografische methode, waarbij alle namen en jaartallen op een rij worden gezet en waardoor de lezer maar al te vaak op een wirwar van feiten wordt getrakteerd, komen hier de grote lijnen uit de verf en kunnen bepaalde interes sante vragen worden gesteld. Waarom is een zo gunstig gelegen havenstad als Vlissingen nooit 84 Boekbesprekingen

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeland | 2015 | | pagina 40