Zeeland 25.1
9
De nijlgans, afkomstig uit Egypte, broedt inmiddels met honderden in Zeeland. Foto Chiel Jacobusse.
van nieuwe planten en dieren maakt dat er nau
welijks tijd is voor het verwerven van een even
wichtige positie van de nieuwelingen. Ecosyste
men raken uit balans en bijzondere lokale soorten
worden weggeconcurreerd door kosmopolieten.
Een en ander klemt nog temeer omdat de snel om
zich heen grijpende klimaatverandering soorten
vaak nog een extra duwtje in de rug geeft, al of
niet via eenmalige uitschieters in klimatologische
omstandigheden.
Het aantal exoten dat onze regio in de afgelo
pen decennia bereikte loopt in de honderden! Aan
de hand van zeven voorbeelden worden in dit
artikel de zeer diverse herkomst, het verschil in
effecten en problemen van invasieve exoten
geschetst. De soorten zijn gekozen op basis van
de verschillende milieus waarin ze voorkomen
en/of hun specifieke problematiek of betekenis in
de Zeeuwse situatie.
Watercrassula (Crassula helmsii)
Watercrassula is een water- en oeverplant die
afkomstig is uit Australië en Nieuw-Zeeland. De
soort is hier terechtgekomen via de waterplanten-
handel ten behoeve van vijvers en aquaria. Pas in
1995 werd de soort in Nederland voor het eerst in
het wild aangetroffen, maar het is nu al een van
de meest gevreesde invasieve exoten. De soort
heeft een heel brede ecologische amplitude en
kan voorkomen in voedselrijk en voedselarm
water van zoete tot brakke omstandigheden en
zowel op de oever als tot in twee meter diep
water. Het zijn kleine, onaanzienlijke plantjes die
in grote massa een zeer dichte mat vormen en die
mat is zo dicht dat alle andere planten en dieren
erdoor verstikt worden. Er zijn allerlei bestrij
dingsmiddelen uitgeprobeerd, variërend van her
biciden, plaggen en tijdelijk droogzetten van
waterpartijen tot volkomen afdekking van het
daglicht, maar geen enkele methode lijkt tot nu
toe effectief. De soort komt in ongeveer een vijfde
van de Zeeuwse uurhokken (topografische kaart-
vlakken van 5 x 5 kilometer) voor en op diverse
plaatsen is sprake van zorgelijke expansie, onder
meer in de duinen van Schouwen, langs de oevers
van het Krammer-Volkerak en in de Wilde Lan
den bij Sint Jansteen. De soort lijkt zeer wel in
staat om complete levensgemeenschappen te ver
dringen en met name langs soortenrijke voedsel-
arme oevers baart dit de natuurbeheerders veel
zorgen.
Nijlgans (Alopochen aegyptiacus)
Nijlganzen zijn afkomstig uit Egypte en ze heb
ben zich hier gevestigd vanuit exemplaren die
ontsnapt zijn uit watervogelcollecties en dieren
parken. Aanvankelijk, in de jaren tachtig van de
vorige eeuw, leek het te gaan om een biologische
rariteit die vanzelf weer zou verdwijnen. Maar
niets was minder waar: in Nederland broeden
Uitheemse flora en fauna
