Zeeland 25.2
Aanwinsten juni
G.G. Trimpe Burger-Mekking
In De Vrije Fries, het jaarboek van het Koninklijk
Fries Genootschap en de Fryske Akademy 2015,
krijgen we een breed scala aan artikelen over het
lange en afwisselende verleden van Friesland.
I. Noordhof schrijft over de relatie tussen
mens en dier, in de bijzondere omgeving van het
Terschellings duingebied, dat gemeenschappelijk
gebruikt wordt. Na de oprichting van de Franeker
universiteit in 1585 door stadhouder Willem
Lodewijk, behield de universiteit een nauwe band
met de Friese Nassaus. Verschillende studenten
van prinselijken bloede studeerden hier.
S. Sybrandy bespreekt de oraties ter verwelko
ming van de prinsen, gehouden door hoogleraren
in de welsprekendheid.
S. ten Hoeve schetst een beeld van een virtu
oos beeldhouwer, Johannes George Hempel. Deze
Duitse beeldhouwer heeft prachtig werk nagela
ten, vervaardigd in de tweede helft van de acht
tiende eeuw, in de weelderige stijl van het rococo,
soms gecombineerd met elementen van de strakke
Lodewijk XVI-stijl.
De Oudheidkundige kring De Vier Ambachten uit
Hulst gaf een bijzonder jaarboek 2014-2015 uit,
De Hattinga's. Predikanten, geneesheren, bestuur
ders en vooral kaartenmakers, hun geschiedenis
en betekenis voor Hulst en Hulsterambacht. Wil
lem Tiberius en zijn zonen Anthony en David
hebben naam gemaakt in de geschiedenis van de
Nederlandse cartografie. Als kaartenmakers
waren ze actief in een, voor die tijd, groot gebied.
Behalve van het Hulsterambacht maakten zij
kaarten van de Zeeuwse eilanden, de Atlas van
Staats-Vlaanderen en die van Staats-Brabant en
van gebieden ten zuiden van Hulst. Ook hun ves
tingplans getuigen van vakmanschap. In het
boek is een uitgebreide familiekroniek opgeno
men, beginnend in het zestiende-eeuwse Fries
land en eindigend bij de huidige generaties. Ook
de vrouwen waarmee de Hattinga's trouwden zijn
opgenomen. De eerste cartograaf Hattinga, die
tevens arts was, is Willem Tiberius. Hij promo
veerde op een proefschrift over de pest, maar
heeft zijn bekendheid toch te danken aan de
kaartenmakerij. Zoon David Willem Coutry heeft
drie door hem met de hand gevulde boeken nage
laten, op zijn Teyken-boek wordt nader ingegaan.
Het was een avontuurlijke knaap, die in 1755 het
kwakkelende vaderland verliet om zijn geluk te
beproeven in de kolonie Berbice. Hij ontmoette
nogal wat tegenslag en kwam als een berooid
man terug in Hulst. Ook zijn activiteiten als land
meter in Hulsterambacht komen aan de orde. De
enige dochter van David Hattinga trouwde met de
uit Utrecht afkomstige Jan Wormerus Raven. De
nog levende Hattinga's stammen van dit echtpaar
af. Naast de persoonlijke portretten van de leden
van de familie Hattinga krijgen we een levendig
beeld van de sociaal-culturele, religieuze en
landschappelijke aspecten van het dagelijks leven
in het gebied van de Vier Ambachten ten tijde
van de Zeeuwse cartografen. (Zie ook de boekbe
spreking in dit nummer, red.)
Holland, historisch tijdschrift (2016, 1) is een the
manummer, Joods in Holland. De voornaamste
joodse instituties waren gevestigd in Amsterdam
en toonaangevende rabbijnen, joodse bestuurders
en intellectuelen woonden daar. Joden buiten
Amsterdam waren geen eenvormige groep, maar
hadden vaak eigen lokale en regionale identitei
ten. In dit nummer willen de auteurs vanuit de
invalshoek van het gewest Holland de diversiteit
zichtbaar maken. Amsterdamse, Haagse en Rot
terdamse joden hadden elk hun eigen kleur ter
wijl ook joden op het platteland zich uiteenlopend
ontwikkelden. B. Wallet schrijft 'Regionale struc
turen en ideologische debatten', waarin hij de
opzet van een ressortale structuur duidelijk
maakt en zich voornamelijk richt op het synago
gaal ressort Rotterdam (1900-1917).
H. Looijesteijn behandelt de geschiedenis van
het 'geslacht Suasso, 1654-1818', een van de rijk
ste joodse geslachten in de Republiek. Zij werden
steunpilaren van de Portugees-joodse gemeen
schappen in Amsterdam en Den Haag. Hun
geschiedenis laat zien hoe Portugese immigranten
zich ontwikkelden tot joodse Nederlanders.
De integratie van joden in Amsterdam, Rot-
aanwinsten
77
